گل‌ها و گیاهان درست همانند گل‌های قالی، زینت دهندۀ فرش خاک هستند و علاوه بر سطح زمین به محیط و فضای اطراف نیز زیبایی می‌بخشند. متاسفانه برخی از گیاهان زینتی به دلیل عمر محدودی که دارند، قادر نیستند تا در تمام طول سال این زیبایی را به همراه داشته باشند؛ بنابراین باید توجه داشته باشید که اگر مایل به داشتن یک محیط زیبای دائمی هستید، به سراغ گیاهان مقاوم و همیشه سبز بروید.
بر همین اساس امروز و در این گفتار مجموعه 🍃ایده سبز قصد دارد تا به سراغ یکی از مقاوم‌ترین و در عین حال خوشبوترین درختان زینتی در حوضه محوطه سازی برود و شما را با درختچه یاس هلندی آشنا سازد.
آشنایی با یاس هلندی
درختچه یاس هلندی {Japanese Privet} که در با نام علمی Ligustrum Texanum شناخته می‌شود، یکی از درختچه‌های بومی ژاپن است که امروز در غالب کشورهای جهان پرورش داده می‌شود. این درختچه جذاب از نوع درختان متراکم بوده و برگ‌های ضخیم و براقی به طول 5 الی 10 سانتی‌متر دارد.
گل‌های سفید و معطر یاس‌های هلندی برترین شاخصه‌ایست که این درختچه‌های زینتی را تا این حد محبوب و مشهور ساخته است. زمان گلدهی این درختچه جذاب در روزهای پایانی خرداد تا اواسط تیر ماه می‌باشد. ارتفاع این درختچه به طور معمول چیزی بین 2 تا 3 متر است اما در شرایط ویژه می‌تواند به ارتفاع 5 متر نیز برسد.
درختچه یاس هلندی جزء درختچه‌های زینتی همیشه سبز است و در برابر شرایط نامساعد آب و هوایی مقاومت فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهد.
کاربردهای یاس هلندی
اولین و مهم‌ترین کاربرد درختچه یاس هلندی، استفاده از آن در قالب یک درختچه زینتی و معطر در پروژه‌های محوطه‌سازی است. این درختچه به دلیل ساختار متراکم و ارتفاع مناسبی که دارد یکی از بهترین گزینه‌های ممکن در طراحی پرچین بشمار می‌رود.
در کنار کاربردهای زینتی، برگ‌ها و گل‌های خوشبوی این درختچه نیز از خواص درمانی زیادی برخوردار هستند، به عنوان مثال در طب سنتی از جوشانده برگ‌های یاس هلندی به عنوان یک محلول ضدباکتریایی یاد می‌شود و استفاده از بخور آن در جهت ضدعفونی کردن فضای اطراف بسیار توصیه می‌شود.
انواع یاس هلندی
یاس‌های هلندی بر اساس رنگ گل‌هایی که دارند در سه دسته زیر طبقه بندی می‌شوند:
🍃 یاس هلندی سفید
بیشترین تعداد از جمعیت یاس‌های هلندی و به عبارتی فنوتیپ غالب این گیاهان به رنگ سفید می‌باشد. همچنین از آنجایی که گونه سفید یاس تراکم بیشتری نسبت به سایر رنگ‌ها دارد، در طراحی دیوارهای سبز و ساخت پرچین بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
🍃 یاس هلندی قرمز
کمیاب‌ترین گونه از یاس‌های هلندی، گونه قرمز رنگ آن می‌باشد و به همین علت این مورد در دسته درختچه‌های زینتی نادر و گران قیمت قرار می‌گیرد.
🍃 یاس هلندی بنفش
این گونه از گل یاس در واقع همان رنگ یاسی معروف و ملیح را دارد و بر همین اساس در پروژه‌های محوطه سازی و دیزاین فضای باز بسیار پرطرفدار است.
شرایط نگهداری از درختچه یاس هلندی
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، یاس هلندی یک درختچه مقاوم و بدون خزان است؛ اما توجه داشته باشید که این ویژگی بدین معنا نیست که این درختچه نیاز به مراقبت ندارد. بلکه کاملاً برعکس! برای اینکه یک درخت شاداب و همیشه سرحال داشته باشید باید از شرایط نگهداری آن آگاه باشید و بر اساس این شرایط اصول مراقبتی را پیش ببرید. بر همین اساس در ادامه قصد داریم تا با شرایط نگهداری از درختچه یاس هلندی آشنا شویم.
☀️ نور:
یاس هلندی ذاتاً یک گیاه سایه دوست است و علاقه زیادی به آفتاب ندارد، بر همین اساس بهتر است تا موقعیت قرارگیری این گیاه در مکان‌هایی به دور از تابش مستقیم آفتاب و تقریباً سایه‌گیر باشد. (توجه داشته باشید که قرارگرفتن این درختچه در سایۀ مطلق، احتمال آلوده شدن برگ‌ها به قارچ‌ها و باکتری‌های مهاجم را افزایش می‌دهد).
💧 آب:
این درختچۀ جذاب در دسته گیاهان مقاوم به کم آبی قرار دارد و از این جهت احتیاج به نگرانی نخواهد داشت. با این حال به منظور حفظ سلامتی و شادابی، بهتر است تا حداقل هفته‌ای یکبار آبیاری صورت بگیرد. البته توجه داشته باشید که چنانچه در اقلیم‌های گرم زندگی می‌کنید و تابستان‌های خشکی را از سر می‌گذرانید، لازم است تا آبیاری را به هفته‌ای دو بار افزایش دهید.
🌡️ دما:
یاس‌های هلندی مقاومت خود را در گرم‌ترین و سردترین فصول سال نیز به رخ می‌کشند و اثبات می‌کنند که در شرایط دمایی نابسمان هیچ‌گونه آسیبی نخواهند دید. اما با این حال پیشنهاد می‌کنیم تا موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی محل زندگی خود را در نظر بگیرید و در یخبندان‌های سنگین از اصول محافظتی درختان در فصل زمستان استفاده کنید و درختچه خود را با کاورهای مناسب بپوشانید.
🌱 خاک:
مقاومت یاس هلندی تنها به موارد قبلی خلاصه نمی‌شود و در زمینه انتخاب خاک نیز شما بار دیگر از مقدار مقاومت آن متحیر خواهید شد چرا که این درختچه از نظر نوع خاک بستر هیچ محدودیتی ندارد و در هر خاکی به زندگی خود ادامه می‌دهد. (اگر قصد دارید تا درختچه خود را در گلدان بکارید بهتر است تا از ترکیب خاک پرلیت و کوکوپیت استفاده کنید و به منظور افزایش زهکشی، مقداری خاک شنی نیز به ترکیب یاد شده اضافه کنید).
💩 کود و مواد مغذی:
در صورتی که درختچه زینتی خود را در فضای باز و در بستر باغچه می‌کارید، پیشنهاد می‌شود تا مقداری کود گاوی به ترکیب خاک اضافه کنید.
اینجا می‌توانید درباره بهترین زمان کاشت درخت در محوطه سازی بخوانید 😉
روش‌های تکثیر یاس هلندی
متداول‌ترین روش‌ها برای تکثیر درختچه یاس هلندی، دو روش کاشت بذر و قلمه زنی می‌باشد که در ادامه به شرح مختصری از آن‌ها خواهیم پرداخت.
✅ کاشت بذر:
1. در این روش ابتدا باید بذرها را به مدت 24 ساعت در آب گرم بخیسانید. سپس در بستر کشت موقت (مثل گلدان) بذرها را در عمق 1.5 سانتی‌متری خاک بکارید و سطح خاک را مرطوب کنید.
❗توجه داشته باشید که در این مرحله نحوه آبیاری باید به صورتی باشد که فقط سطح خاک مرطوب شود.
2. به منظور جوانه زنی، بستر کشت موقت را در مکانی گرم و به دور از تابش مستقیم آفتاب قرار دهید. جوانه زنی این درختچه تقریباً به 60 روز زمان احتیاج دارد و پس از سپری شدن این مدت و رؤیت جوانه‌ها می‌توانید درختچه خود را به بستر اصلی منتقل نمایید و از کودهای مناسب به منظور تقویت بیشتر استفاده کنید.
✅ قلمه زنی:
1. بهترین زمان برای اجرای روش قلمه زنی، فصل پاییز می‌باشد. در این روش ابتدا باید قلمه مناسب را از گیاه مادر تهیه کنید.
2. در ادامه می‌بایست برگ‌های یک دوم از قسمت انتهایی قلمه را کاملاً حذف کنید.
3. سپس قلمه آماده شده را در بستر کشت موقت قرار دهید و پس از مرطوب کردن سطح خاک، ظرف بستر را در محیطی گرم و به دور از تابش مستقیم آفتاب قرار دهید و منتظر ریشه زایی بمانید.
4. به طور معمول پس از سپری شدن 6 هفته فرآیند ریشه زایی روند خود را آغاز می‌کند و با گذشت چند روز ریشه‌ها به اندازه مناسب کشت خواهند رسید.
5. بعد از رشد ریشه‌ها می‌توانید قلمه را در محیط دلخواهتان (گلدان یا باغچه) بکارید و با افزودن کودهای قوی به رشد سریع‌تر آن کمک کنید.
هرس یاس هلندی و خلق مجسمه‌های سبز
این درختچه به دلیل تراکم زیاد و حالت ضخیم برگ‌هایش نتیجه حاصل از عملیات توپیاری و هرس‌های هنرمندانه را به زیبایی هرچه تمام‌تر به نمایش در می‌آورد و بر همین اساس یکی از پرطرفدارترین گزینه‌های در دسترس در زمینه محوطه سازی‌های لاکچری می‌باشد.
از آنجایی که فصل تابستان همزمان با پایان گلدهی این درختچه زیباست، بهتر است هرس کردن را در این زمان انجام دهید تا قسمت‌های آسیب دیده و مشکوک به بیماری حذف شوند و در نهایت یک درخت سالم با بازدهی بیشتر برای دورۀ گلدهی بعدی باقی بماند.
کلام پایانی
محوطه سازی و خلق مناظر زیبا به کمک گل‌ها و درختچه‌های زینتی، فرآیندیست که ممکن است در ابتدا بسیار ساده و بدون قاعده بنظر برسد اما توجه داشته باشید که عمر پروژه‌های محوطه سازی کاملاً وابسته به عمر گیاهان منتخب خواهد بود و در واقع این شما هستید که با انتخاب‌هایتان میزان بقای این تزئینات را تعیین می‌کنید. بنابراین برای اجرای یک منظرسازی اصولی بهتر است از گیاهان زینتی مقاوم استفاده کنید تا بدین ترتیب در دراز مدت و در شرایط ناپایدار آب و هوایی دچار زیان نشوید و همواره یک محوطۀ سبز و پابرجا داشته باشید.
در این مقاله ما اعضای تیم ایده سبز تصمیم گرفتیم تا به معرفی یکی از جذاب‌ترین و در عین حال مقاوم‌ترین درختچه‌های زینتی معطر تحت عنوان یاس هلندی بپردازیم و شما را بیش از پیش با این درختچه بهشتی آشنا سازیم.
در پایان چنانچه هر نوع سوال یا ابهامی در رابطه با این درختچه زینتی دارید، کافیست تا در انتهای این مقاله و در قسمت نظرات سوال خود را با متخصصان ما در میان بگذارید و از راهنمایی آن‌ها بهره مند شوید.