گیاهان فارغ از تفاوت‌های ظاهری که با یکدیگر دارند، در مقابل دشمن قدیمی و خطرناکشان یعنی آفات گیاهی به یک اندازه در معرض خطر هستند و صرفاً موقعیت‌های مختلف و میزان مقاومت هر گونه، تضمین کننده ادامه بقای‌شان در مواجه با آفات خواهد بود.
به‌عنوان مثال گیاهان آپارتمانی در چنین موردی نسبت به دیگر گیاهان بسیار خوش شانس‌تر هستند و با توجه به محل مورد نیازشان برای زندگی، احتمال کمتری در مواجه با آلودگی و مرگ بر اثر آفات خواهند داشت اما در مقابل، گیاهان فضای سبز از چنین شانسی برخوردار نیستند و با توجه به قرارگیری در فضای باز، مستقیماً در معرض آلودگی با انواع مختلفی از آفات فضای سبز خواهند بود. با توجه به اهمیت گیاهان در محوطه سازی 🍃ایده سبز قصد دارد تا در این مقاله به بررسی خطرناک‌ترین آفات گیاهان فضای سبز بپردازد.
آفات مهم گیاهان فضای سبز
برخی از آفات همانند شپشک خونی نارون عملکردی اختصاصی دارند و در شرایط نرمال از گیاهان مورد علاقه خود تغذیه می‌کنند اما در مقابل دسته دیگری از آفات گیاهان فضای سبز که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت، به هیچ گیاهی نه نمی‌گویند و به هر گیاه سبزی که ببینند حمله می‌کنند و یک تهدید ترسناک برای فضاهای سبز شهری و خانگی بشمار می‌آیند.
✅ شته‌ها
شته‌ها آفات فرصت‌طلبی هستند که همیشه در صحنه حضور دارند و می‌توانند گیاهان را به مرز نابودی بکشند. این شکارچیان کوچک همانند اکثر آفات فضای سبز معمولاً به صورت دسته جمعی به گیاهان حمله می‌کنند و از حیاتی‌ترین ماده گیاه، یعنی شیرۀ پرورده تغذیه می‌کنند اما مشکل اصلی حضور شته‌ها تنها این نیست و فاجعه اصلی زمانی رخ می‌دهد که شته‌ها پس از تغذیه، ماده‌ای به نام عسلک را دفع کنند!
عسلک محیط فوق‌العاده مناسبی برای رشد قارچ‌های سیاهیست که مانع از انجام فتوسنتز می‌شوند و در نهایت با همکاری شته‌ها منجر به مرگ گیاه خواهند شد.
راه‌حل درمان شته‌ها:
برای فضاهای سبز محدود همانند باغچه‌های خانگی، بهترین و ساده‌ترین روش برای از بین بردن شته‌ها استفاده از ترکیب آب و صابون است. بدین منظور می‌توان به کمک دستگاه‌های سمپاش این ترکیب را بر سطح گیاهان اسپری کرد. (در موارد بسیار حاد باید طبق نظر متخصصان گیاه‌شناسی از سموم قوی‌تری استفاده شود.)
✅ کنه‌ها
کنه‌ها از پردردسرترین آفات فضای سبز به شمار می‌روند و جزء آن دسته از آفاتی هستند که دست رد به سینه هیچ گیاهی نمی‌زنند و به اصطلاح پلی فاژ می‌باشند، از این رو پیشگیری و مبارزه با آن‌ها بسیار حائز اهمیت است. هنگامی که شما به برگ‌های یک گیاه یا درختچه زینتی آلوده به کنه نگاه می‌کنید، ممکن است هیچ کنه‌ای را مشاهده نکنید اما اگر زیر برگ‌ها را ببینید با حشرات ریزی مواجه خواهید شد که در کمال آرامش مشغول برش زدن برگ و تغذیه از گیاه شما هستند.
مشکل ناشی از حضور کنه‌ها تنها خورده شدن برگ‌ها نیست بلکه در ادامه این روند، با ورود هوا به قسمت‌های داخلی برگ، لکه‌های بی رنگی بر سطح برگ ظاهر می‌شود و به مرور زمان از زیبایی گیاه کاسته و درختچه زینتی شما به یک گیاه بی‌روح و ترسناک تبدیل خواهد شد.
راه‌حل درمان کنه‌ها:
اگر پیشروی کنه‌ها خیلی شدید نیست و تعداد محدودی از برگ‌ها آلوده شدند، باید فوراً برگ‌های آلوده را جدا کنید تا از انتشار آلودگی جلوگیری شود اما در صورتی که گیاه تماماً مورد آسیب قرار گرفته است، بهترین راه حل استفاده از آفت‌کش‌هایی از قبیل تالستار یا پرمترین است.
✅ شپشک سپردار
این گروه از آفات فضای سبز همانند مورد قبلی تمامی گونه‌های گیاهی (از گیاهان زینتی در گلدان‌ها گرفته تا درختان میوه) را مورد حمله قرار می‌دهد اما به طور معمول به گیاهانی از قبیل شفلرا علاقه بیشتری دارد و معمولاً پشت برگ‌های این گیاه یافت می‌شود.
این آفت همانطور که از نامش پیداست به واسطۀ ساختار سپر مانندی که دارد در برابر سموم ضد آفت از خود محافظت می‌کند و به همین دلیل بسیار مقاوم است.
راه‌حل درمان شپشک سپردار:
در صورت مشاهده این آفت بر روی گیاه، باید گیاه آلوده شده را دورتر از سایر گیاهان قرار دهید تا شپشک به گیاهان سالم منتقل نشود، سپس با استفاده از یک پارچه مرطوب شپشک‌ها را از روی برگ‌ها بردارید و در مرحله آخر برای جلوگیری از احتمال بازگشت آفات از سمومی همانند پیرتروم یا دیمتوات استفاده کنید.
✅ کرم سفید ریشه
کرم‌های سفید ریشه یکی از خطرناک‌ترین آفات گیاهان فضای سبز هستند. لاروهای سنین اولیه این موجودات که در فصل زمستان در عمق کم زمین به سر می‌برند، ریشه چمن‌ها را مورد حمله قرار می‌دهند و بدین ترتیب باعث کنده شدن چمن‌ها از قسمت ریشه می‌شوند. در ادامه، لاروهای سنین بعدی به صورت حشره‌های بالغ در می‌آیند و به برگ گیاهان و ریشه برخی از درختان حمله می‌کنند و آن‌ها را به نابودی می‌کشانند.
راه‌حل درمان کرم سفید ریشه:
علف‌های هرز یکی از منابع اصلی تغذیه لاروها هستند و حذف آن‌ها به نوعی سبب کاهش شدید جمعیت لاروها خواهد شد. ضمناً از آنجاکه لاروها در عمق 3 تا 5 سانتی‌متری زمین زندگی می‌کنند می‌توان با جستجو، آن‌ها را از زمین خارج و حذف کرد.
آفات درختان فضای سبز
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، آفات فضای سبز تمامی گیاهان از قبیل گل‌ها، چمن‌ها، درختچه‌ها و حتی درختان قطور و تنومند را از دم تیغ می‌گذرانند و هیچ استثنائی قائل نمی‌شوند. از این رو در ادامه قصد داریم تا شما را با دو مورد از آفات درختان فضای سبز آشنا کنیم.
✅ سوسک پوستخوار
یکی از مهم‌ترین آفات فضای سبز شهری، سوسک‌های پوستخوار هستند. این سوسک‌ها برخلاف اندازه کوچکی که دارند اثرات بسیار بزرگی از خود بجای می‌گذارند و در بسیاری از موارد، درخت یا درختچه مورد حمله را به یک تکه چوب بلااستفاده تبدیل می‌کنند.
متاسفانه اخیراً اعلام شده است که سوسک‌های پوستخوار، یکی از عاملین اصلی خشک شدن درختان فضای سبز در شهر تهران هستند و بر همین اساس اقدامات گسترده‌ای از قبیل روغن‌پاشی، محلول‌پاشی و سم‌پاشی تنه درختان در سطح شهر در حال انجام است.
راه‌حل درمان سوسک پوستخوار:
برخلاف دیگر آفات فضای سبز، راه حلی برای نجات درختان آلوده از دست سوسک‌های پوستخوار وجود ندارد چرا که این آفات علاوه بر آسیب ظاهری، در سطح زیرین پوسته درختان لانه‌سازی می‌کنند و بدین ترتیب از لاروهای خود در برابر سم‌پاشی‌ها حفاظت می‌کنند. از این رو در بسیاری از موارد سم‌پاشی‌ها بی اثر هستند و مناسب‌ترین چاره برای جلوگیری از انتشار این آفت، قطع درختان آلوده است.
✅ پروانه دم قهوه‌ای
در نگاه اول شما یک پروانه به‌شدت زیبا با ظاهری بسیار معصوم می‌بینید و احتمالاً تصور نخواهید کرد که این کوچولوی دوست‌داشتنی یکی از رایج‌ترین آفات درختان فضای سبز در شمال کشور است!
پروانه دم قهوه‌ای شدیداً به درختان بلوط علاقمند است اما با این حال قید درختان دیگر را نمی‌زند و بر همین اساس لقب آفت همه چیز خوار را به خود اختصاص داده است.
راه‌حل درمان پروانه دم قهوه‌ای:
نمودار فعالیت پروانه‌های دم قهوه‌ای به صورت سینوسی است و در دوره‌های خاصی هجوم و تخریب توسط این آفت‌ها بسیار افزایش می‌یابد، از این رو متخصصان گیاه شناسی استفاده از روش‌های زیر را به منظور جلوگیری و کاهش تعداد این آفات پیشنهاد می‌دهند.
✔️ بکارگیری تله‌های نوری
✔️ جمع آوری پروانه‌های ماده حاوی توده تخم (اواسط تیرماه تا اواسط مرداد ماه)
بیماری‌های گیاهان فضای سبز
حشرات تنها دشمنان گیاهان نیستند و عوامل فرصت طلب دیگری از قبیل میکروارگانیسم‌ها نیز در کمین گیاهان فضای سبز هستند. موجودات میکروسکوپی همانند باکتری‌ها و قارچ‌ها از دیگر آفات فضای سبز بشمار می‌روند و در برخی موارد قدرت تخریبی بیش از حشرات دارند. این موجودات به علت اندازه بسیار ریزشان به سلول‌های گیاه نفوذ می‌کنند و منجر به ایجاد بیماری‌های گیاهی می‌شوند.
✅ شانکر گیاهی
شانکر گیاهی یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های گیاهی است که توسط یک عامل باکتریایی ایجاد می‌شود. در این بیماری زخم‌ها و خراشیدگی‌هایی بر چوب تنۀ اصلی یا شاخه‌های فرعی درختان ایجاد می‌شود و در صورت عدم درمان در نهایت باعث مرگ درختان خواهد شد.
باکتری عامل بیماری شانکر، به درختان میوه‌دار بیش از سایر درختان علاقه دارد و یک تهدید جدی برای کشاورزان و باغ‌داران به حساب می‌آید، از این رو تشخیص و درمان به موقع این بیماری گیاهی بسیار حائز اهمیت است. خوشبختانه شانکر گیاهی از خود نشانه‌های واضحی به جای می‌گذارد که در تشخیص به موقع بسیار کمک کننده است، برخی از این نشانه‌ها عبارتند از :
▪️ فرورفتگی و تیره شدن قسمت‌های آلوده درختان
▪️ افزایش تولید صمغ در اطراف قسمت‌های آلوده به باکتری
▪️ سرایت شانکر به برگ‌ها و ایجاد فرم لوله‌ای در آن‌ها
▪️ پیدایش لکه‌های بنفش تا قهوه‌ای رنگ بر روی برگ‌های آلوده
راه‌حل درمان شانکر گیاهی:
✔️ قطع شاخه‌های آلوده و سوزاندن آن‌ها در نقاطی دورتر از سایر درختان
✔️ هرس کردن درختان پس از دوره حملات باکتری عامل شانکر (زمان حمله این باکتری پاییز و زمستان است)
✔️ سم‌پاشی
✅ سفیدک پودری
سفیدک پودری از رایج‌ترین بیماری‌های گیاهی است که خوشبختانه برخلاف موارد دیگر، روند تشخیص و درمان فوق‌العاده راحتی دارد. عامل این آفت فضای سبز در اصل نوعی قارچ می‌باشد که توانایی حمله به اکثر گیاهان را دارد و بر همین اساس این بیماری جزء بیماری‌های گیاهی مسری به‌شمار می‌رود.
بارزترین نشانۀ این بیماری پیدایش لکه‌های سفیدرنگ و پودری شکل بر روی برگ گیاهان است (البته گاهی اوقات این لکه‌ها بر روی ساقه‌ها نیز مشاهده می‌شود).
راه‌حل درمان سفیدک پودری:
✔️ اگر لکه‌ها در مراحل ابتدایی هستند باید آن‌ها را از برگ گیاه برش زد و حذف کرد اما اگر لکه‌ها گسترده شده باشند باید برگ آلوده به صورت کامل حذف شود.
✔️ استفاده از محلول‌های خانگی از قبیل سرکه و جوش شیرین در روند نابودی این بیماری بسیار کمک کننده است.
✔️ در صورت گسترش شدید بیماری باید از قارچ‌کش‌های سفیدک پودری استفاده کرد.
کلام پایانی
گیاهان زینت دهندۀ دنیای ماشینی و رباتیک امروزی هستند و علاوه بر اینکه زیبایی‌های طبیعی را به ما یادآوری می‌کنند، باعث ایجاد حس سرزندگی و آرامش خیال می‌شوند، از این رو حفاظت از آن‌ها در برابر بیماری‌های گیاهی و یا آفات فضای سبز به نوعی ضامن بقای این احساسات ارزشمند خواهد بود.
با این تفاسیر ما اعضای تیم ایده سبز تصمیم گرفتیم تا شما عزیزان را با رایج‌ترین آفات گیاهان فضای سبز و راهکارهای مقابله با آن‌ها بیشتر آشنا سازیم. با این حال چنانچه در این مورد به اطلاعات بیشتری نیاز دارید یا برای خدمات نگهداری فضای سبز به‌دنبال تیم متخصص هستید، کافیست با ما تماس 📞 بگیرید.