کاربرد خزه تثبیت شده ✅ طراحان داخلی بخوانند!از بلاگ ایده سبز

اگر بخواهیم گیاهی طبیعی مثل خزه را برای مدتی طولانی، خیلی خیلی طولانی، نگهداری و در دکوراسیون داخلی استفاده کنیم، باید دست به دامان علم تثبیت گیاهان شویم. خزه تثبیت شده با خزه مصنوعی تفاوت‌هایی دارد و البته، شباهت‌هایی!

اینک خزه تثبیت شده چیست، چگونه تولید می‌شود و چه ویژگی‌ یا کاربردی دارد، در ادامه پاسخ داده خواهد شد؛ همراه ما بمانید. 🙂

بسیاری از ما تجربه نگهداری از گیاه تثبیت شده در دکوراسیون داخلی را داشته‌ایم اما این تجربه با آن‌چه پس از رواج ایده خزه فیکس شده شکل گرفته، اصلاً قابل مقایسه نیست. خزه تثبیت شده را انگار از خود بهشت فرستادند تا ما بایوفیلیک دیزاینرها، یک ابزار ویژه برای زنده کردن دکورهای سرد و بی‌روح داشته باشیم. اگر نمی‌دانید خزه‌ تثبیت شده چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، جامع‌ترین مقاله وب فارسی درباره خزه‌های تثبیت شده پیش‌ِروی شماست. 😉

خزه تثبیت شده چیست؟

خزه تثبیت شده یا Stablized Moss همان خزه طبیعی است که پس از سپری کردن یک فرآیند چند-مرحله‌ای مومیایی می‌شود تا در عین حفظ شادابی، صاحب ویژگی‌های ممتازی شود. خزه فیکس شده برای مدتی طولانی‌ (5 تا 10 سال بسته به تکنیک تثبیت) بافت شاداب خزه‌ای خود را حفظ می‌کند به این معنی که رشد نخواهد کرد، تغییر رنگ نخواهد داد، به بستر کاشت، آب، نور و نگهداری نیازی نخواهد داشت و در مجموع، مثل یک خزه مصنوعی به زندگی خود ادامه خواهد داد.

فرآیند تثبیت خزه بسیار شبیه مومیایی کردن است و هدف آن حفظ ویژگی‌های ظاهری است. گیاه تثبیت شده، زنده و تازه به‌نظر می‌رسد درحالی‌که دیگر اثری از زندگی در آن نیست!

خزه تثبیت شده چه ویژگی‌هایی دارد؟

گیاهان طبیعی برای زیستن در کنار ما به شرایط محیطی مشخص و مراقبت‌های ویژه نیاز دارند اما گیاهان تثبیت شده، از این احتیاجات معافند. خزه و دیگر انواع گیاه تثبیت شده پس طی فرآیند تثبیت، ویژگی‌های منحصربه‌فردی کسب می‌کنند که زمینه را برای استفاده از این عنصر در دکوراسیون داخلی هموار می‌کند؛ این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:

▪️ نیاز به خاک یا بستر کشت: صفر! 
▪️ نیاز به آب: صفر! 
▪️ نیاز به نور: صفر! 
▪️ نیاز به رطوبت: استاندارد! 
▪️ طول عمر: طولااانی!
▪️ ثبات رنگ: بالا! 
▪️ بافت: منسجم! 
▪️ نیازهای مراقبتی: صفر! 

برای آشنایی با خزه طبیعی و ویژگی‌های آن از این مقاله بازدید کنید: خزه چیست؟  🥰

آموزش تثبیت خزه

درباره روش تثبیت خزه از ما زیاد سؤال می‌شود. بی‌شک هر تولیدکننده از روش خاصی برای تثبیت استفاده می‌کند که مزایا و معایب خود را دارد، اما بهترین روش تثبیت خزه کدام است؟
اگر دنبال آموزش تثبیت خزه هستید، در ادامه با دو تکنیک‌ رایج برای انجام این فرآیند 5 مرحله‌ای آشنا می‌شوید. تشخیص اینکه کدام روش بهتر است را به خود شما واگزار می‌کنیم.

✅ مرحله اول) پرورش خزه

خزه‌های مورد استفاده در دکوراسیون داخلی، یا از نوع آکروکارپوس {Acrocarpous} هستند و یا پلوروکارپوس {Pleurocarpous} که نوع اول شامل خزه‌هایی با بافت متراکم و دسته دوم، خزه‌های مقاومی با بافت تُنُک و کم‌پشت‌اند که می‌توانید آن‌ها را از محیط‌های طبیعی برداشت کرده و خودتان پرورش دهید.

❗به‌زودی مقاله جامع آموزش پرورش خزه در سایت ایده سبز بارگزاری می‌شود تا شما همراهان عزیز مطالعه کنید. 🙂

✅ مرحله دوم) برداشت

بعد از اینکه خزه‌های پرورش داده شده به سن بلوغ رسیدند، برداشت شده و فورا به کارگاه تثبیت منتقل می‌شوند. بهتر است فاصله زمانی میان برداشت و تثبیت بسیار کوتاه باشد.

✅ مرحله سوم) شستشو

بافت متراکم خزه، پُر است از گِل، شن، قارچ و لارو حشرات که اگر پاک نشده تثبیت شود، زمینه رشد انواع قارچ را فراهم می‌کند. برای داشتن خزه فیکس شده با رنگ و شکل ثابت و عمر طولانی، فرآیند شستشو را با دقت انجام دهید. تکه‌های خزه را در آب مقطر (حتما سرد باشد) خوابانده و با دست یا برس نرم، تمیز کنید. بعد از شستشو، خزه‌ها را روی حوله پهن کنید تا خشک شوند.

❗هرگز از مواد شوینده برای شستشوی خزه‌ها استفاده نکنید اما اگر نشانه‌های کپک در آن‌ها وجود دارد، می‌توانید از مواد ضدعفونی کننده طبیعی استفاده کنید.

✅ مرحله چهارم) قطعه‌بندی

خزه را در ابعاد مناسب کارتان برش بزنید. قطعات برش خورده باید ابعاد یکسانی داشته باشند تا حمل‌ونقل، نگهداری ونصب آن‌ها آسان شود؛ مثلا خزه شیت را که از پرکاربردترین انواع خزه در ساخت دیوار خزه‌ای است، معمولا در قطعات 10 تا 20 سانتی‌متری برش می‌زنند.

✅ مرحله چهارم) تثبیت

ما برای تثبیت خزه به یک "محلول تثبیت" نیاز داریم که قطعات خزه را 24 تا 48 ساعت در این محلول بخوابانیم. زمان انتظار، به ترکیب محلول تثبیت بستگی دارد که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم. این محلول به تدریج به شبه‌برگ‌ها و شبه‌ساقه‌ها راه یافته و جایگزین آب درون بافت خزه می‌شود.

محلول تثبیت از ترکیب چند نگهدارنده طبیعی تهیه می‌شود اما پایه اصلی آن یکی از دو ماده زیر است:

▪️ گلیسیرین
▪️ متیل الکل

معمولاً بسته به سلیقه و نیاز تولید کننده خزه تثبیت شده، یکی از این دو نگهدارنده به عنوان پایه اصلی محلول استفاده می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاصی به خزه فیکس شده تحمیل می‌کنند. البته مواد نگهدارنده دیگری هم هستند که بنابرضرورت به محلول اضافه می‌شوند؛ مثلاً بوراکس که رنگ و رطوبت خزه را حفظ می‌کند، سولفات مس که مانع پوسیدگی می‌شود و اسید سیتریک که به خزه‌ها انعظاف‌پذیری بیشتری می‌دهد.

آموزش تثبیت خزه با گلیسیرین

گلیسیرین روغنی گیاهی است که خاصیت حل شوندگی در آب داره و به شکل چشم‌گیری رطوبت درون بافت خزه را حفظ می‌کند. خزه تثبیت شده با گلیسیرین، بافتی نرم و منعطف و رنگ و شکل طبیعی خواهد داشت. تثبیت با گلیسیرین (در مقایسه با متیل الکل) زمان بیشتری نیاز دارد اما دوام آن نیز بیشتر است. برای تثبیت خزه با گلیسیرین به ترتیب زیر عمل کنید:

▪️ گلیسیرین و آب را با نسبت 2 به 1 ترکیب کنید
▪️ خزه را به ظور کامل در این محلول غوطه‌ور نمایید
▪️ ظرف را کاملا مهروموم کنید تا گلیسیرین نپرد
▪️ ظرف را در جای تاریک و خنک نگه‌دارید
▪️ به مواد 24 تا 48 ساعت زمان بدهید و بعد از طرف خارج کنید
▪️ اجازه دهید خزه در هوای آزاد خشک شود

آموزش تثبیت خزه با متیل الکل

این فرآورده که از چوب یا محصولات کشاورزی به دست می‌آید، خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته و رطوبت زیادی از خزه‌ها می‌گیرد. در این روش، فرآیند فیکس شدن سریع‌تر اتفاق افتاده و دوام کمتری دارد اما چون ارزان‌تر از دیگر روش‌هاست، تقاضای آن بالاست.

انعطاف و کیفیت رنگ خزه در تثبیت بر پایه متیل الکل پایین می‌آید و کمی به خزه مصنوعی شباهت پیدا می‌کند اما راهکارهایی برای جبران این نقص وجود دارد که در ادامه اشاره می‌کنیم. برای تثبیت خزه با متیل الکل به ترتیب زیر عمل کنید:

▪️ متیل الکل با کیفیت و آب را با نسبت برابر ترکیب کنید
▪️ خزه را به طور کامل در این محلول غوطه‌ور نمایید
▪️ ظرف را کاملا مهروموم کنید تا متیل الکل نپرد
▪️ ظرف را در جای تاریک و خنک نگه‌دارید
▪️ به مواد 24 تا 48 ساعت زمان بدهید و بعد از طرف خارج کنید
▪️ اجازه دهید خزه در هوای آزاد خشک شود

❗گاهی برای بهبود کیفیت تثبیت خزه، از ترکیب گلیسیرین و متیل الکل هم‌زمان استفاده می‌شود.

✅ مرحله پنجم) رنگ‌آمیزی

طی فرآیند تثبیت کیفیت رنگ خزه پایین می‌آید خصوصا در روش دوم و تولید کننده خزه تثبیت شده با کمک رنگ خوراکی، رنگ از دست رفته را جبران می‌کند. این قابلیت به ما اجازه می‌دهد خزه‌هایی با رنگ‌های شارپ و حتی در رنگ‌های سفارشی داشته باشیم.

رنگ‌آمیزی خزه بسته به نوع آن و کیفیت رنگ مورد نظر، 30 دقیقه تا چند ساعت زمان می‌برد. به این ترتیب که خزه را در محلول رنگ وارد کرده کمی زمان می‌دهیم سپس با آب سرد آبکشی کرده و مدتی در محلول تثبیت رنگ می‌گذاریم. این مهم است که پس از اتمام رنگ آمیزی، به خزه‌ها اجازه دهیم خوب خشک شوند تا رنگ را به خوبی در بافت خود ذخیره کنند.

انواع خزه تثبیت شده

همان‌طور که پیش‌‌تر گفتم خزه تثبیت شده انواع زیادی داره چون خزه گیاهی با تنوع بالاست. بااین‌وجود در طراحی داخلی سبز بیشترین کاربرد رو گونه‌های تثبیت شده زیر دارند:

• خزه توپی، بال ماس یا خزه کاشن (Boll Moss)
• خزه دیکسی ریندر (Reindeer Moss)
• خزه شیت (Sheet Moss)
• خزه باربولا (Barbula Moss)
• خزه سایپرس  یا خزه سرو (Cypress Moss)
• خزه پالم (Palm Moss)
• مود ماس (Mode Moss)

کاربرد خزه تثبیت شده در دکوراسیون داخلی

خزه‌ها یکی از محبوب‌ترین گیاهان در طراحی داخلی سبز به شما میان. در معماری سبز عناصر گیاهی زنده و غیرزنده می‌تونن با کمک خزه و سایر گیاهان تثبیت شده آراسته و استفاده بشن. به‌عنوان‌مثال خزه در ساخت پنل‌های خزه‌ای، تابلو خزه‌ای، قاب خزه‌ای، گلدان‌های خزه‌ای و البته دیوار سبز خزه‌ای به کار برده میشه.

سؤالات متداول درباره خزه تثبیت شده

از آن‌جاکه ماس وال پدیده جدیدی هستش، بعضی افراد با دید منفی و حتی نگران با اون روبه‌رو میشن. بسیار پیش اومده که مشتریان ما سؤالات و فکت‌های عجیب و نادرستی رو درباره خزه تثبیت شده شنیدند. همین موضوع باعث شده که برای سفارش ماس وال یا دیوار خزه‌ای تردیدهایی وجود داشته باشه. در ادامه ایده سبز به تعدادی از این سؤالات جواب داده. (اگر سؤال موردنظر شما اینجا نیست، حتماً اون رو برامون کامنت کنید و یا با یک تماس از مشاوران ایده سبز راهنمایی بگیرید.)

🔻آیا خزه تثبیت شده رشد می‌کند؟

ریشه‌های گیاه طی فرآیند تثبیت با مواد شیمیایی جایگزین می‌شوند که امکان رشد را منتفی می‌کند.

🔻آیا خزه تثبیت شده بوی بدی داره؟

خیر، خود خزه بوی نامطبوعی نداره و بعد از مومیایی شدن ممکنه کمی بوی مواد شیمایی به خود جذب کرده باشه که به‌مرور از بین میره.

🔻آیا خزه تثبیت شده عمر کوتاهی داره؟

تجربه ما در ایده سبز نشون میده که عوامل مختلفی بر ماندگاری خزه تأثیر می‌ذارن. دمای هوا، رطوبت محیط، میزان نور و ... بر عمر مفید خزه تثبیت شده تأثیرگذار هستند. به طور متوسط می‌تونیم عمر یک پنل خزه‌ای یا دیوار سبز خزه‌ای رو چیزی بین 3 تا 8 و گاهی 10 سال تخمین بزنیم.

🔻آیا خزه تثبیت شده به آب نیاز داره؟

خیر، خزه تثبیت شده یک گیاه زنده نیست و نیازی به تغذیه با آب هم نخواهد بود.

🔻آیا خزه تثبیت شده به نور آفتاب یا لامپ رشد گیاه نیاز داره؟

خیر، خزه در حالت عادی هم میانه خوبی با نور نداره و مکان‌های کم‌نور و خنک رو ترجیح می‌ده. خزه تثبیت شده هم به همین شکل البته این بار برای اینکه نور می‌تونه به بافت و خواص شیمیایی اون آسیب بزنه و عمر خزه رو کوتاه کنه.

🔻آیا خزه تثبیت شده باعث جذب حشرات می‌شه؟

خیر، خزه تثبیت شده با کمک مواد شیمیایی مومیایی شده و بعیده حشرات 🕷 جذب بوی شیمیایی گیاه تثبیت شده بشن. 😕

🔻آیا خزه تثبیت شده باعث آلرژی می‌شود؟

خیر، بیشتر حساسیت به گیاهان به دلیل گرده‌افشانی و در روند تکثیر اون‌ها اتفاق میفته؛ بنابراین خزه‌ در حالت تثبیت شده نمی‌تونه باعث آلرژی و حساسیت بشه.

خرید خزه تثبیت شده از مجموعه ایده سبز

تا همین دو-سه سال پیش خرید خزه تثبیت شده تنها از تولیدی‌های خارجی ممکن بود و برای استفاده از این محصول در دکوراسیون، ناچار به وارد کردن آن بودیم. اما خبر خوب برای کسانی که قصد خرید خزه تثبیت شده دارند؛ امروز در داخل کشور کارگاه‌های تخصصی برای پرورش و تثبیت خزه وجود دارد که محصولاتی در سطح استانداردهای جهانی تولید می‌کنند.

بنابراین شما می‌توانید گیاه تثبیت شده مورد نیاز خود را مستقیماً از این شرکت‌ها تامین نموده و در پروژه‌های خود استفاده کنید. امروز خزه و گیاه تثبیت شده، انواع و کابردهای گسترده‌ای دارد و اگر این تنوع زمان خرید خزه تثبیت شده شما را سردرگم می‌کند با ما تماس 📞 بگیرید. 😉