تصور می‌شود که محوطه سازی به‌‌خودی‌ِخود می‌تواند اثرات جزایر گرمایی در شهرها را کاهش دهد؛ اما این ادعا چقدر صحیح است؟ آیا صرف ایجاد فضای سبز، مانعی کافی در مسیر گرمایش سطحی زمین ایجاد می‌کند؟ در اقلیم‌هایی مثل کشور ما که سال‌به‌سال شاهد افزایش محسوس دما هستیم، با ایجاد محوطه‌های سبز می‌توان این تاثیرات را کاهش داد یا حتی روند آن را معکوس کرد؟
توجه داشته باشید که محوطه سازی مصنوعی بیش از آنکه بر شرایط اقلیمی تاثیر بگذارد، از آن تاثیر می‌گیرد. حقیقت این است که گرما قاتل محوطه سازی است و اگر اصول لازم توسط محوطه ساز برای مقابله با گرما و کاهش اثرات جزایر گرمایی صورت نگیرد، خسارات زیادی به بار خواهد آمد. به‌طور مثال هزینه‌های تعمیر و نگهداری بالا می‌رود، امکان لذت بردن از فضای سبز به شکل مطلوب فراهم نمی‌شود و هزینه‌ای که برای لنداسکیپینگ صرف کردید، به باد می‌رود!
پس چاره چیست؟ 🤔
اینجاست که بحث استاندارد سازی و هوشمند سازی در محوطه سازی مطرح می‌شود که منجر به بهره‌برداری حداکثری از هر المان و هر متر مربع از فضای سبز خواهد شد. در ادامه ایده سبز | طراح و مجری معماری سبز به بررسی راهکارهایی مؤثر برای کاهش دمای محیط با محوطه سازی هوشمندانه می‌پردازد که نه تنها به تعدیل دما در محوطه سازی منجر می‌شوند، که در کاهش دمای فضای داخلیِ مشرف به محوطه سبز و کاهش مصرف انرژی نیز موثر هستند؛ تا انتها ما را همراهی کنید.
کاهش اثرات منفی گرما بر محوطه سازی
یکی از اهداف اساسی در محوطه سازی مناطق گرمسیر، کاهش دما است؛ اما جایی که فرصت اولیه برای به بار رسیدن فضای سبز و نمود آثار آن وجود نداشته باشد، چگونه قرار است به این هدف برسیم؟؟
بالاخره هر محوطه سازی برای آنکه با شرایط تطبیق پیدا کند، ریشه گیاهان در خاک قوت بگیرد و در کل همه چیز در جای خود جا بیفتد، زمان نیاز است. حال اگر تابش بی امان آفتاب و هوای گرم و خشک مداوم بر محوطه چیره شود، آیا این فرصت برای فضای سبز به‌وجود خواهد آمد؟
به‌این‌ترتیب اگر بخواهیم محوطه سازی منجر به تعدیل دما شود، باید آن را به گونه‌ای طراحی و اجرا کنیم که ابتدا خود از اثرات گرما و تابش آفتاب در امان باشد. راهکارهای زیادی برای کاهش اثرات گرما بر محوطه سازی در معماری سبز تعریف شده که به آن فرصت می‌دهد خود را تثبیت کند و پس از رسیدن به شرایط مناسب، کم‌کم تاثیرات مثبت خود را آشکار نماید.
استفاده از فرصت‌هایی که در ادامه مطرح کردیم در دستیابی به این منظور به ما کمک خواهند کرد. قبل از رفتن به سراغ این موارد توجه به این نکته را ضروری می‌دانیم که هر چه مساحت تحت نفوذ پروژه کوچک‌تر باشد، توجه به جزئیات ضرورت بیشتری پیدا می‌کند.
☑️ استفاده صحیح از سایبان
در یک محوطه سازی هوشمندانه، سایبانها "تنها" برای محافظت از انسان در برابر نور آفتاب ساخته نمی‌شوند. آن‌ها باید بتوانند تمام عناصر حاضر را از گزند تابش آفتاب و تاثیرات مضر گرما حفظ کنند. امروز تنوع بالایی از سایبانها توسط طراحان فضای سبز استفاده می‌شوند که می‌توانید بسته به شرایط پروژه، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
سایبانها می‌توانند مسیرهای منتهی به فضای داخلی را پوشش داده و از کفپوش لوکسی که در محوطه سازی استفاده کردید و یا مبلمان باغی شما، محافظت کنند. انواع سایبان، آلاچیق و پرگولا را در جای مناسب به کار ببرید تا شاهد افزایش عمر محوطه سبز و کاهش دمای هوا باشید.
☑️ مه‌پاش
مه مصنوعی فقط برای فیلم‌های ترسناک هالیوودی کاربرد ندارد، می‌توانیم از آن در انواع محوطه سازی هم استفاده کنیم. مه‌پاش فضای باز نوعی دستگاه رطوبت‌ساز است که با پاشیدن قطرات پودر شده آب در دامنه تحت پوشش خود، علاوه‌بر تامین رطوبت هوا، دمای آن را نیز به شدت کاهش می‌دهد.
دستگاه‌های مه پاش بسته به محل اجرا، در انواع مختلف قابل تهیه هستند. استفاده از مه پاش در مرکز محوطه سازی که معمولا بدون محافظ به حال خود رها شده، قلب محوطه سبز شما را خنک می‌کند. می‌توان دستگاه‌های مه پاش را زیر آلاچیق‌ها، بین درختان، روی زمین، بر بدنه دیوارها و هر جا که به آن نیاز است، نصب کرد. به کمک این دستگاه نه تنها دمای هوا کاهش می‌یابد که خاک و محیط برای رشد گونه‌های گیاهی متنوع آماده شده و درختان و گیاهان شاداب‌تر خواهند ماند.
☑️ هیت پمپ یا پمپ حرارتی
یکی دیگر از روش‌های موجود برای خنک کردن محوطه سازی، استفاده از سیستم‌های سرمایشی مخصوص فضای سبز است که قدرت بسیار بالایی برای خنک کردن (یا گرم کردن) محیط دارند. این پمپ‌های حرارتی را می‌توانید به صورت دومنظوره تهیه کنید؛ به شکلی که در فصل سرما برای گرم کردن و در فضل تابستان برای خنک کردن محوطه سازی مورد استفاده قرار گیرند.
هیت پمپ‌ها مدت‌هاست که در طراحی فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد اما دستگاه‌های جدیدی که این روزها به بازار عرضه می‌شوند، کاراتر و کم مصرف‌تر هستند. باتوجه به هزینه‌ای که بابت تامین انرژی این دستگاه باید پرداخت کرد، بیشتر برای مقاصد تجاری و پروژه‌هایی با اسکیل بزرگ پیشنهاد می‌شوند.
☑️ سنگفرش مقاوم به گرما
اگر تابستانی را در شهرهای گرمسیر کشور سپری کرده باشید، متوجه تاثیر کفپوش در دمای محوطه سازی می‌شوید. یک کفپوش نامناسب با جذب غیر منطقی گرمای آفتاب در طول روز، باعث گرموگرمتر شدن محیط می‌شود. البته این کفپوش‌ها در طول شب هم به توزیع گرما ادامه می‌دهند؛ بالاخره گرمایی که در طول روز جذب کردند را باید کم‌کم آزاد کنند. به‌این‌ترتیب در طول شب حرارت را از سطح زمین احساس می‌کنید و تلاش‌های شما برای کاهش دمای محوطه سازی بی‌نتیجه می‌ماند.
استفاده از کفپوش‌های طبیعی مثل چمن که گاهی تهویه هوای باز نامیده می‌شوند، در خنک شدن محوطه سازی بی‌تاثیر نیست. چمن به عنوان محافظ خاک نیز عمل می‌کند؛ دمای خاکِ زیر چمن همیشه خنک است و کاشت چمن به کاهش ذرات خاک معلق در هوا کمک می‌کند.
علاه بر چمن سنگفرش‌هایی از جنس سنگ کوبیک تراورتن نیز در کاهش دمای فضای سبز در مناطق گرمسیر موثر هستند. این نوع سنگ رسوبی به دلیل ساختار متخلخل خود اثرات منفی گرما را کاهش داده و مقاومت بالایی در شرایط سخت دارد.
☑️ گیاهان خنک کننده هوا
چمن تنها گیاه خنک کننده در محوطه سازی نیست؛ تمام گیاهان و درخت‌های فضای سبز این قابلیت را کم‌وبیش دارا هستند. پس تا می‌توانید از ظرفیت گیاهان طبیعی برای تعدیل دما و تامین رطوبت محیط بهره بگیرید.
برخی گیاهان بیش از دیگران به کاهش دمای هوا در محوطه سازی کمک می‌کنند که اصطلاحا گیاهان یا درختان خنک کننده فضای سبز نامیده می‌شوند.
اینجا می‌توانید درباره گیاهان خنک کننده فضای سبز بیشتر بخوانید 🙂
ترفندهای محوطه سازی برای تعدیل دما
بعد از اینکه نکاتی را برای کاهش دمای هوا به منظور تثبیت شرایط و کمک به رشد گیاهان فضای سبز بیان کردیم، بد نیست به سراغ تکنیک‌هایی برویم که منجر به بهره‌برداری موثر از فضای سبز و عناصر فعال در آن می‌شوند. موارد زیر را بعضا به‌عنوان فوت کوزه‌گری برای شما مطرح می‌کنیم. 😉👇
☑️ کاشت گیاهان در نقاط استراتژیک
درختان ریز-برگ که تراکم برگ بالایی دارند، گزینه‌های مناسبی برای محوطه سازی فضای سبز با رویکرد کاهش دما هستند. این درختان، هم در برابر آفتاب سدی طبیعی ایجاد می‌کنند و هم به دلیل تعداد برگ بالا و افزایش سطح فتوسنتز کننده، اکسیژن بیشتری تولید کرده و تهویه هوا را بهتر انجام می‌دهند. نکته دیگر به کاشت درختان در موقعیت‌های استراتژیک مربوط است!
منظور از نقاط استراتژیک، نقاطی است که می‌توان با کمک درختان یا گیاهان فضای سبز، بار گرمایی را از روی دوش دیگر منابع برداشت، آن هم با حداقل هزینه!
مثلا در واحدهای ویلایی، حرارتی که با تابش آفتاب بر دیوار، درب‌های اصلی، پارکینگ یا پنجره‌های جنوبی منتقل می‌شود را می‌توان به راحتی با کمک درختان، کاهش داد. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد با کمک این تکنیک و سایه‌ای که از این طریق بر فضای داخلی محاط می‌شود، تا 35 درجه کاهش دما و تا 50 درصد کاهش مصرف انرژی اتفاق می‌افتد؛ عالی نیست؟
☑️ استفاده از سازه‌های آبی
یکی از مؤثرترین تکنیک‌ها برای کاهش دمای محیط با محوطه سازی هوشمندانه، استفاده از آب و سازه‌های آبی در طراحی فضای سبز است. در مجاورت آب (اگر سازه به شکل اصولی و در نقطه استراتژیک بکار گرفته شده باشد) حتی ممکن است در فصول گرم سال تا 10درجه کاهش دما را تجربه کنیم!
اجرای دریاچه مصنوعی، استخر، صخره و آبنما و دیگر انواع سازه‌های آبی می‌تواند اهداف محوطه سازی در مناطق گرمسیر را محقق کند.
☑️ ایجاد مانع در تابیدن مستقیم آفتاب به سقف
بیش‌ترین سهم از گرمای آفتاب را سقف ساختمان تحمل می‌کند، چه به عنوان بحشی از محوطه سازی ویلا و چه به عنوان یک تکنیک برای کاهش اثرات جزایر گرمایی بر سقف ساختمان، می‌توانید روی ساخت بام سبز یا روف گاردن حساب کنید.
روف گاردن یا بام سبز می‌تواند به شکل یک محوطه سازی با تمام بایدها و نبایدها در ابعاد محدود و در ارتفاعی به اندازه سقف ساختمان به اجرا درآید. با کمک عناصر روف گاردن مثل پوشش گیاهی، انواع فلاور باکس، سایبانها و دیگر عناصر از شدت تابش آفتاب بر سقف خواهیم کاست و با یک تیر دو نشان خواهیم زد؛ از یک سو محوطه سبزی نیمه خصوصی و از سوی دیگر یک سد حرارتی موثر!
و اما در پایان؛ ارائه خدمات محوطه سازی هوشمند توسط شرکت ایده سبز
در صورتی که علاقه دارید محوطه سازی شما بیش از باغچه سازی باشد و اهداف مهم‌تری چون کاهش دمای هوا، کاربردپذیری و ... را درپی داشته باشد، کافی است با شرکت ایده سبز
تماس 📞 بگیرید.