یکی از اهداف ما در محوطه سازی یا لنداسکیپینگ، کاهش دمای محیط و افزایش سطح رطوبت است که بخش اعظم این مسئولیت به درختان و گونه‌های گیاهی زنده سپرده میشود. تمام گیاهان به‌طور طبیعی توانایی خنک کنندگی و تامین رطوبت محیط را دارند، هرچند که این ویژگی در برخی گونه‌ها پررنگ‌تر است. کاشت چنین گونه‌هایی در مناطق گرم و خشک اهمیت دوچندان می‌یابد و سطح محوطه آرایی را به شکل محسوسی ارتقاء می‌دهد.
به‌این‌ترتیب، شناخت گیاهان خنک کننده هوا و استفاده از آن‌ها در سبک‌های مختلف محوطه سازی، خصوصا در اقلیم خشک و فصل تابستان برای افراد فعال در این حوزه و علاقه‌مندان به گل‌وگیاه مفید خواهد بود. در ادامه با ایده سبز همراه باشید تا این خنک‌کننده‌های طبیعی را به شما معرفی کنیم. 😉
در ادامه این مقاله می‌خوانید:
✅ نقش گیاهان در کاهش دمای محیط
✅ بهترین گیاهان خنک کننده هوا
✅ مزایای ثانویه گیاهان خنک کننده
✅ گیاهان کاهش‌دهنده دما را از کجا بخریم؟
نقش گیاهان در کاهش دمای محیط
سایه‌ای که توسط درختان فضای سبز طی فرآیند محوطه سازی ایجاد میشود، نقش مهمی در کاهش دمای محیط دارد. درختان با ایجاد سایه و فرآیند تبخیر و تعریق مداوم، دمای سطحی محیط را کاهش می‌دهند. جالب است بدانید که دمای محدوده تحت نفوذ سایه درختان، می‌تواند بین 11 تا 25 درجه سانتی‌گراد خنک‌تر از دیگر بخش‌ها باشد؛ شگفت انگیز نیست؟ 😦
از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهد سرعت رشد درختان در محوطه سازی‌های هدفمند، قریب به 25 درصد سریع‌تر از درختان کاشته شده در مناطق روستایی یا اکوسیستم‌های طبیعی است. آگاهی از این مسئله به طراحان فضای سبز امکان می‌دهد با بهره‌برداری صحیح از ظرفیت درختان، خصوصا گونه‌هایی که سازگاری و انعطاف بیشتری داشته و ذاتا قدرت کاهندگی دمای بالاتری دارند، به بهبود شرایط آب‌وهوایی و کاهش آسیب‌ها و مخاطرات ناشی از تابش آفتاب و گرمای هوا کمک کنند.
این ویژگی‌ها در فصل تابستان کاربرد بیشتری پیدا کرده و راهنمای خوبی برای انتخاب پوشش گیاهی و درختان مناسب فصل تابستان هستند. لازم به ذکر است که درختان در کنار توانایی ذاتی خود برای خنک کردن محیط، با قرار گرفتن در محل‌های استراتژیک نیز می‌توانند به کاهش دمای منطقه‌ای و حتی فضای داخلی کمک کنند.
طراح فضای سبز می‌تواند با یک برنامه مشخص و با سایه‌اندازی روی پیاده‌روها، پارکینگ‌ها و پنجره‌های جنوبی، مانعی در برابر تابش مستقیم آفتاب ایجاد کند. این قابلیت یکی از اصول اساسی در ساخت روف گاردن نیز هست که توسط طراحان و با کمک گیاهان روف گاردن به اجرا درمی‌آید. به این ترتیب، درختان و یا به‌طور کلی گیاهان یکی از ارزان‌ترین و ساده‌ترین راهکارهای موجود برای کاهش اثرات جزایر گرمایی در محوطه سازی هستند.
🤔 اما کدام درختان تاثیر بشتری در کاهش دمای فضای سبز دارند؟ در ادامه پاسخ خواهیم داد. 👇
بهترین گیاهان خنک کننده هوا
تقریبا همه درختان و گونه‌های گیاهی در کاهش دمای فضای سبز تاثیرگذار هستند البته به‌شرطی که اصولی و هدفمند به‌کار گرفته شوند. یک دهه تجربه ما در بحث طراحی و اجرای فضای سبز و محوطه سازی در شهر تهران و دیگر اقلیم‌های گرم و خشک، ثابت می‌کند که تعدادی از گونه‌های بومی یا وارداتی، بیش از سایرین روی دمای محیط تاثیر کاهشی دارند. در ادامه با تعدای از درختان کاهنده دما در محوطه سازی آشنا خواهید شد:
🪴 یاس هلندی
یاس هلندی گیاهی مقاوم و همیشه سبز است که در فصولی از سال گل‌هایی خوش‌رنگ و بسیار خوش‌بو بر آن می‌روید. این گونه گیاهیِ گلدار کاملا هرس‌پذیر است و در توپیاری یا هرش شکلی هم کاربرد دارد.
یاس هلندی گونه‌ای سایه دوست است و در محوطه سازی فضای سبز می‌توان آن را زیر سایه دیگر درختان و یا سازه‌ها پنهان کرد. فرم توپُر و پوششی این گیاه برای ایجاد حفاظ و حریم بسیار مناسب است.
🪴مورد
مورد یک گیاه زینتی همیشه سبز است که به دو شکل ساده و پیوندی پرورش داده میشود. فرم ساده آن را در فلاورباکس و باغچه می‌کارند و از مقاومت بالایی نیز برخوردار است. دیگری نوع پیوندی این گیاه اس که معمولا با گیاه برگ بو پیوند زده شده و برای نگهداری در فضای داخلی مناسب است.
این درخت خنک کننده هوا برای توپیاری نیز گزینه بسیار خوبی است و به راحتی با هرس شکلی به فرم‌های گوناگون درمی‌آید. این گیاه بسته به اندزه بستر و محیط کاشت خود می‌تواند در باعاد مختلف پرورش داده شود. گیاه مورد شدیدا آفتاب دوست است و در انواع محوطه سازی استفاده میشود.
🪴گیاه پیت استروم
پیت استروم یا میخک هندی از گونه‌های همیشه سبز و مقاومی است که در شهرهای شمالی کشور به شکل نیمه بومی پرورش داده میشود. این گونه در دسته‌ی درختچه‌های گلدار قرار می‌گیرد که در فصول مشخصی از سال با گل‌های سفید و معطری پوشانده میشود.
پیت استروم را علاوه بر فضای باز در فضای داخلی و به‌عنوان یک گیاه آپارتمانی هم نگهداری می‌کنند. این گیاه که هم به کمک بذر و هم قلمه‌زنی قابل تکثیر است، گاها به شکل بونسای پرورش داده میشود.
🪴کاج ستاره‌ای
ژونی پروس یا کاج ستاره‌ای نوعی کاج سوزنی از خانواده مطبق کاجیان است که گونه‌ای پراستفاده در طراحی فضای سبز به شمار میرود. این گیاه مقاوم و همیشه سبز با عمر بسیار طولانی و مقاومت بالا در هر شرایط آب و هوایی شناخته میشود. این گیاه نور را می‌پسندد و در هنگام هرس آن باید بسیار با دقت رفتار کرد.
با اینکه این گیاه آفتاب دوست است اما به شکل بونسای و به صورت پیوندی برای نگهداری در داخل آپارتمان نیز مناسب است. نکته جالب درابره این گونه تمایل آن به رویش افقی و رشد آبشاری است که آت را برای انواع ابتمکرات حلاقانه ر محوطه سازی ایدنال کرده.
🪴شمشاد طلایی (نعنایی)
شمشاد طلایی (ابلق) یک گیاه کاهش دهنده وا در فضای سبز است که یکی از گیاهان رایج در شهرهای شمالی کشور هستند. این گیاه رشد بسیار سریعی دارد و در ساخت انواع پرچیکن و حفظ نیز به کار میرود. با وجو تحمل و مقاومت بالای این گیاه شرایط مطلوب برای رشد ان هوای مرطوب و اندکی خنک است با این حال برای خاک ضغیف و مناطق گرم وخشک هم گزینه مناسبی است.
این گیاه با قلمه زدن به راحتی تکثیر میشود. دلیل نامگذاری این گونه گیاهی تغییر رتگ برگهای آن است. معمولا برگ های این گیاه به رنگ تیره دیده میشوند که با تغییر فصل به رنگ طلایی درمیآیند.
🪴چمن طبیعی
اگر در محیطی که با چمن طبیعی چمن‌کاری شده راه رفته باشید رطوبت و خنکای هوا را به‌خوبی حس کرده‌اید. چمن یک پوشش یک دست و به شدت گرما-دوست است که در مناطق گرمسیر نیز به راحتی و با حداقل نیاز به نگهداری رشد می‌کند. مراجع گوناگون تنوع چمنی که به عنوان چمن طبیعی در محوطه سازی‌ها استفاده میشود را بالغ بر 500 گونه تخمین زده‌اند.
کاشت چمن تاثیر زیادی بر خنک شدن هوا در محوطه سازی دارد. تنها نکته منفی درباره چمن طبیعی این است که این گونه گیاهی مصرف آب بالایی دارد، به گونه‌ای که در بیشتر فصول دو مرتبه آبیاری در طول روز برای حفظ شادابی پوشش چمن طبیعی ضروری است.
به همین دلیل در بسیاری طراحی‌های فضای سبز، از گرس‌ها (علف‌سانان) به عنوان جایگزینی برای چمن طبیعی استفاه میشود. نکته مثبت درباره گرس‌ها این است که برخلاف چمن قابلیت تکثیر دارند.
مزایای کاشت گیاهان خنک کننده در محوطه سازی
کاهش دمای هوا را می‌توان تنها یکی از مزیت‌های کاشت درختان کاهش دهنده دما در فضای سبز دانست. در یک پروژه فضای سبز، کاهش دما مزیت‌های دیگری را نیز به همراه می‌آورد که کارفرما، بازدیدکنندگان و کلیت محوطه سازی از آن بهره خواهند برد. در ادامه به این مزیت‌های ثانویه اشاره شده است.
✅ کاهش مصرف انرژی
کاهش دمای محیط به کاهش استفاده از منابع انرژی برای خنک کردن فضا و تهویه مطبوع منجر میشود؛ خصوصا اگر از گیاهان برای سایه اندازی و کاهش دمای ساختمان استفاده کنید، این تاثیر را پررنگ‌تر احساس خواهید کرد.
✅ کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
کاهش مصرف انرژی، کاهش تولید آلاینده‌های زیستی و جوی را به دنبال دارد. این مسئله به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت هوا منجر میشود.
✅ بهبود کیفیت آب
پوشش گیاهی با جذب آب از سطح داخلی و فیلتر کردن آن، به کاهش روان‌آب و کاهش آلاینده‌های موجود در آب کمک می‌کند. به‌این‌ترتیب آبی سالم‌تر و با آلودگی کمتر در سیستم زیستی شهرها جریان پیدا می‌کند.
✅ کاهش هزینه‌های بازسازی و استهلاک
سایه و تعادل زیستی که گیاهان خنک کننده هوا در محوطه سازی ایجاد می‌کنند، به کاهش خرابی سازه‌ها و افزایش عمر مفید آن‌ها منجر میشود.
✅ بهبود سطح زندگی و سلامت انسان
و در نهایت مواردی که به آن‌ها اشاره شد، به سلامت محیط زیست کمک کرده و از آنجاکه سلامت انسان جدا از محیط زندگی او نیست، کیفیت زندگی ما و سلامت‌مان نیز تحت تاثیر این روند مثبت قرار می‌گیرد.
اما در پایان؛ از کجا می‌توانید گیاهان خنک کننده هوا را خریداری کنید؟
گیاهان فضای سبز تنوع بالایی دارند و برای اطمینان از سلامت و عمر طولانی‌شان بهتر است از یک مجموعه متخصص در زمینه فضای سبز خریداری شوند. مجموعه ایده سبز در زمینه تامین، اجرا و نگهداری از درختان و گیاهان فضای سبز فعالیت می‌کند. شما می‌توانید تنها با یک تماس 📞 گیاهان مورد نظرتان را از بین لوکس‌ترین و کمیاب‌ترین گونه‌ها سفارش دهید.