شکوهمندانه و منظم دو عبارتی هستند که سبک فرانسوی را توصیف می‌کنند. این سبک از محوطه سازی تاریخچه‌ای بسیار طولانی دارد و در واقع سبک موردعلاقۀ مجموعه پادشاهان لویی اول تا شانزدهم بوده است! طراحی محوطه به سبک فرانسوی یک طراحی بسیار قانون‌مند است و برخلاف سایر ایده‌های منظرسازی از انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار است؛ بنابراین توجه داشته باشید که به منظور اجرای این سبک به هیچ وجه خودسرانه عمل نکنید و قبل از اقدام آگاهی‌های لازم را کسب کنید.
مجموعه 🍃 ایده سبز به عنوان مجری محوطه سازی فرانسوی، در این مقاله قصد دارد تا شما را با قوانین و اصول طراحی باغ فرانسوی آشنا کند. بنابراین اگر مایلید تا یک محوطه سازی جذاب و شاهانه داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم این گفتار را از دست ندهید.
آشنایی با قوانین محوطه سازی فرانسوی
طراحی محوطه به سبک فرانسوی از سه قانون کلی و بسیار مهم پیروی می‌کند و تمامی کلیات و جزئیات محوطه سازی بر مبنای این قوانین پیش می‌رود. قوانین سه گانۀ باغ سازی فرانسوی به شرح زیر هستند.
📌 مبنا قراردادن علم هندسه
علم هندسه راهنمای اصلیِ طراحی باغ فرانسوی است و تمامی ایده‌های این سبک با در نظر گرفتن این علم به اجرا در می‌آیند؛ بر همین اساس در این مدل از محوطه سازی، ساختمان‌ها یا سازه‌های قناس جایی ندارند و تمامی المان‌ها (حتی کفپوش‌ها) بر اساس الگوها و اشکال هندسی انتخاب می‌شوند.
📌 رعایت تقارن
رعایت تقارن یکی از اصلی‌ترین قوانین محوطه سازی فرانسوی می‌باشد. اگر به تصویر باغ‌های فرانسوی نگاهی بیاندازید، قطعاً اولین چیزی که توجهتان را جلب می‌کند قرینه بودن چیدمان المان‌ها و حتی سبک طراحی خواهد بود.
📌 بزرگ نمایی
بزرگ نمایی در محوطه سازی، از دیگر قوانین سبک فرانسوی است. بر اساس این قانون، انتخاب و چیدمان المان‌ها به نحوی انجام می‌شود که فضای مورد نظر بزرگتر از حد واقعی نشان داده شود؛ بدین منظور معمولاً از ترفندی مشابه با پرسپکتیو استفاده می‌شود، به عنوان مثال درختان در مسیرهای طولی و پشت سر هم قرار می‌گیرند تا نمایی وسیع‌تر ایجاد کنند.
ویژگی‌های محوطه سازی فرانسوی
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، محوطه سازی فرانسوی (French landscaping) یک محوطه سازی منحصربفرد است و هدف اصلی آن زیباسازی محوطه با استفاده از المان‌های لوکس و زینتی می‌باشد. این سبک از منظرسازی برخلاف دیگر سبک‌ها، ایده یا دستورزی خارج از قوانین را نمی‌پذیرد و از ویژگی‌های خاص خود پیروی می‌کند که در ادامه به بررسی دو مورد از آن‌ها خواهیم پرداخت.
✅ رعایت نظم
اولین و اصلی‌ترین ویژگی باغ‌های فرانسوی نظم آن‌هاست. در طراحی این سبک از محوطه سازی علاوه بر رعایت قوانین سه گانه، برقراری نظم و ترتیب در چیدمان اجزا و عناصر نیز بسیار حائز اهمیت است و همین موضوع سبب شده است تا این سبک از طراحی با سبک‌هایی نظیر محوطه سازی جنگلی یا استوایی کاملاً متفاوت باشد.
✖️ انتقاد: رعایت نظم در نگاه اول ممکن است جذاب باشد اما در عین حال محوطه سازی را از طبیعت دور می‌کند و فضا را شدیداً قانون‌مند نشان می‌دهد.
✅ برجسته سازی تجمل‌گرایی
در محوطه سازی فرانسوی اصلاً خبری از ساده زیستی نیست و تمامی اجزا به نحوی انتخاب می‌شوند که تجمل و شکوه را به رخ بکشند. بر همین اساس ممکن است این سبک به مذاق برخی افراد خوش نیاید؛ اما با این حال باید به این نکته نیز توجه داشت که سبک فرانسوی یک سبک کاملاً شاهانه است و اولین بار در محوطۀ کاخ لویی سیزدهم به اجرا درآمده است، بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع علت این حجم از تجمل گرایی کاملاً مشخص می‌شود و اصلاً جایی برای تعجب باقی نخواهد ماند.
عناصر اصلی در طراحی باغ فرانسوی
تنوع المان‌ها و مصالح کاربردی در محوطه سازی به سبک فرانسوی نسبت به دیگر سبک‌ها بسیار زیاد است و از آنجایی که این سبک الگو و اصول خاص خودش را در اجرا دارد، کار کمی سخت می‌شود. از این رو لازم است تا پیش از اقدام حتماً با این اصول آشنا شوید و در پروسه طراحی آن‌ها را اصل قرار دهید تا در نهایت یک محوطه فرانسوی واقعی داشته باشید.
در ادامه چند مورد از مهم‌ترین اصولِ باغ سازی فرانسوی را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
☘ فضای سبز وسیع
در طراحی محوطه به سبک فرانسوی فضای سبز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تقریباً 80 درصد محوطه را پوشش می‌دهد، بر همین اساس به منظور جذاب بنظر رسیدن محیط، از گونه‌های گیاهی متنوعی استفاده می‌شود.
🌵 گیاهان مقاوم
از آنجایی که محوطه سازی فرانسوی یک پروژه تقریباً هزینه‌بر است، به منظور جلوگیری از ضرر مالی و همچنین تضمین پایداریِ محوطه سازی، در روند اجرای این طرح از گیاهان مقاوم به خشکی استفاده می‌شود. به عنوان مثال شمشادها از گونه‌های گیاهی همیشه ثابتِ این سبک هستند و به واسطه مقاومت و ظاهر جذابی که دارند، محوطه‌ای زیبا و همیشه سبز خلق می‌کنند.
🌲 درختان سرو و کاج
در باغ سازی فرانسوی، درختان سرو و کاج به وفور یافت می‌شوند و می‌توان گفت گونۀ غالب گیاهی هستند. این درختان به دلیل مقاومت فوق‌العاده زیادی که دارند، از قدیم الایام تا بحال به عنوان نمادی از صلابت و شکوه شناخته می‌شوند و بدین ترتیب با استفاده از آن‌ها در سبک فرانسوی، به نوعی اقتدار و پایداریِ محیط بیشتر به رخ کشیده می‌شود.
همچنین از آنجایی که این درختان بسیار اصلاح‌پذیر هستند و نتایج توپیاری را به زیبایی هرچه تمام‌تر به نمایش می‌گذارند، از آن‌ها برای طراحی و ساخت مجسمه‌های سبز نیز استفاده می‌شود.
🎍 دیوار سبز
استفاده از دیوار سبز در طراحی باغ فرانسوی یک استثناء محسوب می‌شود. این المان معمولاً در محوطه‌هایی با مساحت کوچک که امکان استفادۀ زیاد از گیاهان و درختان در آن‌ها وجود ندارد، بکار برده می‌شود.
🏵️ فرش‌های گل بزرگ
به منظور پیروی و پیاده سازی قانون سوم در طراحی محوطه به سبک فرانسوی، اجرای فرش‌های گل گسترده در محوطه صورت می‌گیرد تا بدین ترتیب فضا بسیار وسیع‌تر از حالت عادی دیده شود و از جهت دیگر محیط جلوه‌ای شکوهمندانه به خود بگیرد.
🌷 گل‌های رنگارنگ
در این مورد نیز بار دیگر شاهد خاص و متفاوت بودن باغ سازی فرانسوی نسبت به باغ استوایی یا باغ ژاپنی خواهیم بود. سبک فرانسوی علاقه زیادی به استفاده از گل‌های رنگارنگ ندارد و ترجیح می‌دهد تا محیطی تماماً سبز را به تصویر بکشد، بر همین اساس گل‌های متنوع کاربرد بسیار کمی دارند و صرفاً در تکمیلِ طراحی فرش‌های گل بکار برده می‌شوند.
🌱 سنگفرش و چمن
متریال‌های کاربردی در ساخت بستر و کف سازی محوطه سازی فرانسوی، سنگفرش و چمن هستند. در این حالت معمولاً از چمن‌های طبیعی استفاده می‌شود و چمن‌های مصنوعی جایی ندارند؛ از این رو پیشنهاد می‌کنیم به منظور تثبیت محوطه سازی و افزایش پایداری، از چمن‌های مقاومی مثل کیکویو استفاده کنید و برای تسهیل و تسریع پروسه چمن‌کاری به سراغ چمن‌های رولی بروید.
⛲ حوض‌های طویل
یکی دیگر از المان‌های اختصاصی در باغچه‌های فرانسوی، حوض‌های کم عمق و طویلِ آب هستند که معمولاً با یک فواره تزئین می‌شوند. البته امروزه به دلیل کمبود مساحت، می‌توان از حوض‌های کوچکتری استفاده کرد تا صرفاً نمادی از این سبک در میان محوطه به چشم بیاید.
🪵 نیمکت‌های سنگی یا چوبی
سبک فرانسوی برخلاف دیگر سبک‌های محوطه سازی، جوِ چندان دوستانه‌ای ندارد و میزبان با محبتی نیست؛ بر همین اساس در این سبک معمولاً خبری از مبل و صندلی نیست که البته با در نظر گرفتن تاریخچه این سبک و سلطنتی بودن آن به علت این امر پی می‌بریم (گویا پادشاه لویی علاقه‌ای نداشتند تا فضای باغ خود را با دیگران سهیم شوند!) اما با این حال در برخی موارد نیمکت‌های سنگی به طور خیلی نامحسوسی در محوطه قرار داده می‌شوند.
🌳 سنگریزه‌ها
در طراحی محوطه به سبک فرانسوی، به منظور تزئین محیط از سنگریزه یا قلوه سنگ کوچک استفاده می‌شود. در این حالت معمولاً سنگریزه‌ها برای پوشاندن حاشیه درختان یا زیباتر ساختن بستر باغچه‌ها بکار برده می‌شوند و نمایی جذاب و لوکس خلق می‌کنند.
🌳 پرچین
بعد از درختان سرو و کاج، پرچین‌ها بیشترین المان‌های گیاهی هستند که در محوطه سازی فرانسوی یافت می‌شوند و در واقع با مرزبندی کردن محوطه به آن شکل می‌دهند. البته وظایف پرچین‌ها تنها در این مورد خلاصه نمی‌شود و مواردی از قبیل تزئین باغچه، حفاظ گیاهی و ایجاد حاشیه در فرش‌های گل نیز از دیگر وظایف آن‌ها می‌باشد.
🗝️ نکته کلیدی
در نظر داشته باشید که تمامی سبک‌های محوطه سازی فارغ از نوعی که دارند تا حدودی هزینه‌بر هستند و به نگهداری نیاز دارند، بر همین اساس ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که چگونه این هزینه‌ها را مدیریت کنیم و آن‌ها را به حداقل برسانیم؟ باید بگوییم که راه حل این سوال در گرو تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌های هوشمندانه شماست. به عنوان مثال همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، انتخاب گیاهان مقاوم حیاطی یکی از مؤثرترین راه‌ها در کاهش هزینه‌های محوطه سازی است.
بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای داشتن یک محوطه سازی فرانسوی جذاب و اقتصادی، از ابتدا کار را به کاردان بسپارید و با متخصصان این امر مشورت کنید. بدین منظور شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در قسمت کامنت با ما در میان بگذارید یا با مشاوران تیم ایده سبز تماس 📞 حاصل بفرمایید.