بسیاری از افراد گمان می‌کنند که گیاهان آپارتمانی بدلیل زیبایی چشم‌نوازشان دارای ماهیتی حساس و زودرنج هستند و برای زیبا ماندن به اصول مراقبتی ویژه‌ای احتیاج دارند و بر همین اساس کلاً از خرید چنین گیاهانی منصرف می‌شوند! اما در جهت تصحیح این باور باید بگوییم که تمامی گیاهان زینتی آپارتمانی مثل هم نیستند و برخی از آن‌ها همانند گیاه سانسوریا، علاوه بر مقاومت فوق‌العاده زیادی که دارند، از شرایط نگهداری بسیار آسان و کم توقعی نیز برخوردار هستند.
امروز و در این مقاله مجموعه 🍃 ایده سبز قصد دارد تا به سراغ بررسی گل سانسوریا برود و شما را با این گیاه کم‌توقع آشنا سازد. اگر بدنبال یک گیاه زینتی همیشه سرسبز با شرایط نگهداری کم‌خرج و آسان هستید، پیشنهاد می‌کنیم به هیچ عنوان این گفتار را از دست ندهید.
بیوگرافی گیاه سانسوریا
گیاه سانسوریا با نام علمی Dracaena trifasciata نماینده‌ای از خانواده بزرگ مارچوبه‌سانان است و به عنوان یک گیاه نامیرا معرفی می‌شود؛ همچنین بدلیل شباهت ظاهری گل سانسوریا به شمشیر‌های تیز و برنده، این گیاه با نام‌های مختلفی از قبیل گیاه شمشیری یا گیاه زبان مادرشوهر نیز می‌شناسند.
گیاه شمشیری در واقع جزء گیاهان بومی ماداگاسکار و غرب آفریقا می‌باشد و بدلیل داشتن بیش از 70 گونه متفاوت، به عنوان پرتنوع‌ترین گیاه آپارتمانی شناخته می‌شود. شاخصۀ اصلی این گیاه در واقع همان برگ‌های پهن و بلندی است که بر اساس گونه‌های خاص اندازه‌های متفاوتی دارند و گاهاً به دو متر نیز می‌رسند. برگ‌های گیاه زبان مادرشوهر بسیار ضخیم و گوشتی هستند و این خود یکی از اصلی‌ترین دلایل مقاوم بودن این گیاه در برابر شرایط کم آبی است (همانطور که می‌دانید برگ‌های ضخیم، آب را در خود ذخیره می‌کنند و در گرمای زیاد در اختیار گیاه قرار می‌دهند).
محبوبیت سانسوریا در دکوراسیون داخلی
❣️ گیاه شمشیری امروزه یکی از اصلی‌ترین اجزای دکوراسیون‌های داخلی بشمار می‌رود و به عنوان یک گیاه آپارتمانی لوکس طرفداران بسیار زیادی دارد.
❣️ از آنجایی که برگ‌های بعضی از گونه‌های این گیاه اندازه بزرگی دارند و گاهاً به طول 70 سانتی‌متر نیز می‌رسند، از آن‌ها به عنوان یک گیاه زینتی کنار سالنی استفاده می‌شود تا فضاهای خالی و بلااستفاده در گوشه و کنار محیط داخلی پوشش داده شود.
دنبال گیاهان آپارتمانی غول پیکر می‌گردید؟ اینجا درباره بهترین گیاهان آپارتمانی با ابعاد بزرگ بخوانید 😉
❣️ از جهت دیگر گیاه شمشیری علاوه بر بحث مقاومت، شرایط نگهداری بسیار راحتی دارد و یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای افراد مبتدی و نا آشنا به اصول نگهداری از گیاهان خانگی می‌باشد.
❣️ بر اساس اصول فنگ شویی حضور گیاه سانسوریا در فضای خانه، میزان دریافت انرژی‌های مثبت را شدیداً افزایش می‌دهد و حس و حال خوشایندی را برای ساکنین به ارمغان می‌آورد. از این رو پیشنهاد می‌شود که در دیزاین فضای داخلی (با توجه به قواعد فنگ شویی) مکان مناسبی را برای این گیاه در نظر بگیرید. معمولاً ورودی منزل، اتاق خواب و پذیرایی از مکان‌های مناسب برای این گیاه هستند.
معرفی انواع سانسوریا
گیاه زبان مادرشوهر به دلیل گونه‌های بسیار متنوعی که دارد (با توجه به تفاوت‌های ظاهری) در انواع مختلفی طبقه بندی می‌شود که در ادامه به معرفی رایج‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.
1) سانسوریا شمشیری
مدل شمشیری یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال پرطرفدارترین عضو از خانواده سانسوریاهاست و سابقه بسیار درخشانی در زمینه دیزاین و دکوراسیون داخلی دارد. ظاهر مخطط و برگ‌های استوار و براق این گیاه زینتی خواه ناخواه توجهات را به خود جلب می‌کند و بر همین اساس به عنوان یک عنصر کلیدی در دیزاین‌های داخلی ایفای نقش می‌کند.
2) سانسوریا کراواتی ابلق (لب طلایی)
فرم برگ‌ها در این مدل از سانسوریا درست همانند کراوات است و برجسته‌ترین ویژگی آن‌ها داشتن لبه‌های طلایی رنگ است. برخی افراد در تشخیص گیاه سانسوریا کراواتی از سانسوریا شمشیری دچار مشکل می‌شوند و گاهاً این دو مدل را به جای یکدیگر معرفی می‌کنند اما یک راه ساده برای تشخیص این دو گیاه از یکدیگر توجه به فرم برگ آنهاست.
با کمی دقت متوجه خواهید شد که برگ‌های گونه شمشیری ظاهری پهن وکاملاً صاف و قائم دارند در حالی که برگ‌های نوع کراواتی تقریباً بیضی شکل هستند و ظاهری مخطط و مواج دارند.
3) سانسوریا پاکوتاه
این گیاه همانطور که از نامش پیداست، نمونه‌ای بسیار کوچک از سانسوریاها می‌باشد و در واقع به عنوان یک گیاه مینیاتوری آپارتمانی معرفی می‌شود و بدلیل اندازۀ کوچکی که دارد معمولاً در کنار عناصر دکوراتیو جای می‌گیرد.
4) سانسوریا مهتابی
سانسوریا مهتابی یکی از جذاب‌ترین مدل‌های این گیاه بشمار می‌رود و بدلیل آرایش خاص برگ‌هایش به راحتی از دیگر هم‌خانواده‌های خود تشخیص داده می‌شود. فرم و حالت مواج برگ‌های این گیاه تقریباً مشابه با سانسوریا کراواتی می‌باشد و تنها وجه تفاوت آن‌ها، برگ‌های سدری رنگ و بدون طرح سانسوریا مهتابی است. گیاه سانسوریا کراواتی دارای برگ‌های طرحدار است و بر سطح برگ‌ها خطوطی به رنگ سبز پررنگ دیده می‌شود.
5) سانسوریا لوله‌ای (نیزه آفریقایی)
برگ‌های گل سانسوریا لوله‌ای شبیه به نیزه‌های مینیاتوری بامزه‌ایست که در گرد هم جمع شده‌اند و به سمت بالا رشد می‌کنند. این برگ‌ها حالت مخملی دارند و مخطط بودنشان سبب افزایش زیبایی و جلوۀ این گیاه شده است.
شرایط نگهداری گیاه سانسوریا
با وجود مقاوم بودن گیاه سانسوریا در برابر شرایط نامساعد آب و هوایی، لازم است به منظور حفظ سلامتی و شادابی این گیاه، از شرایط کلی نگهداری آن‌ها آگاه شویم و اصول مراقبتی را با در نظر گرفتن این شروط پیش ببریم.
☀️ نور:
میزان نور محیط اختلالی در روند زندگی گیاه شمشیری ایجاد نمی‌کند و از آنجایی که زادگاه این گیاه مناطق شدیداً آفتابی است، در نور زیاد بدون هیچ مشکلی به زندگی خود ادامه می‌دهد. از طرف دیگر، شرایط سایه و محیط‌های تاریک نیز اثری بر این گیاه نخواهد داشت و بر همین مبنا شما می‌توانید گیاه شمشیری خود را در هر نقطه‌ای که مایلید قرار دهید.
❗به یاد داشته باشید که سانسوریاهای ابلق به نور بیشتری نسبت به سایرین احتیاج دارند و اگر در سایه باقی بمانند خطوط روی برگ و حاشیه طلایی رنگشان محو خواهد شد.
💧 آب:
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، گیاه سانسوریا در دسته گیاهان مقاوم به کم آبی قرار دارد و برخلاف دیگر گیاهان زینتی برای شاداب ماندن به آبیاری زیادی احتیاج ندارد، از این رو توصیه می‌شود تا در فصول گرم سال هر 7 روز یکبار و در فصل زمستان بصورت 14 روز یکبار آبیاری انجام شود.
🔔 راهنمایی: به طور کلی برای داشتن روند آبیاری صحیح کافیست تا به میزان رطوبت سطح خاک توجه کنید. هنگامی که سطح خاک تا عمق 2 سانتی‌متری کاملاً خشک و عاری از رطوبت شد، باید آبیاری را انجام دهید (توجه داشته باشید که آبیاری زیاد و ایجاد شرایط غرقابی، باعث پوسیدگی ریشه و نابودی این گیاه می‌شود).
🌡️ دما:
گیاه شمشیری گرمای تابستان و سرمای زمستان را به خوبی تحمل می‌کند و در این مورد نیز مقاومت بالای خود را به رخ می‌کشد اما با این حال فراموش نکنید که این گیاه به عنوان یک موجود زنده، تحمل گرماهای غیرطبیعی ناشی از بخاری یا شوفاژ را ندارد و خواه ناخواه دچار آسیب می‌شود. بنابراین توجه داشته باشید که گلدان شمشیری خود را به وسایل گرمایشی یا سرمایشی نزدیک نکنید و حتی المقدور آن را در شرایط دمایی 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد قرار دهید.
🌱 خاک:
گیاه زبان مادرشوهر، به خاک‌های سنگین با ماهیت اسیدی علاقه دارد، از این رو بهتر است تا خاک بستر این گیاه ترکیبی از خاک‌های رسی و ماسه‌ای باشد و به منظور افزایش زهکشی، مقداری از خاک شنی نیز به این ترکیب اضافه شود. البته برای تهیه خاک مناسب این گیاه می‌توانید از خاک‌های از پیش آماده شدۀ مخصوص گل سانسوریا نیز استفاده کنید.
💩 کود و مواد مغذی:
به منظور تقویت خاک بستر گیاه شمشیری، پیشنهاد می‌شود از کود سه بیست (به منظور تقویت برگ و ساقه) و کود فسفاته NPK (به منظور افزایش ریشه‌زایی) استفاده کنید.
تکثیر گیاه سانسوریا
متداول‌ترین شیوه‌های تکثیر گل سانسوریا، قلمه زنی و پاجوش هستند که در ادامه به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت.
1. قلمه زنی
قلمه زنی گیاه شمشیری به دو صورت قابل انجام است و شما می‌توانید قلمه‌ها را در خاک و یا در آب گسترش دهید.
☑️ قلمه زنی در خاک:
- در این روش ابتدا باید یکی از برگ‌های بلند گیاه را (از روی سطح خاک) با یک چاقوی استریل شده ببرید و آن را به قطعه‌های 10 سانتی برش بزنید.
- سپس این قطعات را به مدت دو روز در محیط باز قرار دهید تا رطوبتشان خشک شود.
- در مرحله بعد، این قطعات برگ را (از سمت برش خورده) به نحوی داخل خاک قرار دهید که فقط نصف آن‌ها بیرون از خاک قرار بگیرد و سطح خاک را با اسپری کردن آب مرطوب کنید (به منظور نتیجه گیری بهتر، توصیه می‌شود در این مرحله از ترکیب خاک پرلیت و ماسه استفاده کنید).
- در ادامه به منظور تسریع ریشه زایی، یک کیسه پلاستیک شفاف را بر روی بستر کشت موقت بکشید و چند روز یکبار میزان رطوبت خاک را بررسی و در صورت نیاز مجدداً تمدید کنید.
- بعد از گذشت 4 هفته، قلمه‌ها ریشه دار می‌شوند و آمادگی لازم جهت انتقال به محیط کشت اصلی را خواهند داشت.
☑️ قلمه زنی در آب:
این روش نسبت به روش پیشین بسیار راحت‌تر است و کافیست پس از انجام مراحل قبل و قرار دادن قطعات گیاهی در هوای آزاد، این‌بار آن‌ها را بجای خاک در آب قرار دهید و منتظر ریشه زایی بمانید.
2. پاجوش
در این حالت پاجوش‌های بزرگ را از گیاه اصلی جدا کنید و به عنوان یک گیاه مستقل در یک گلدان جدید بکارید.
بیماری‌های رایج گیاه سانسوریا
علی رغم مقاومت بالای گل سانسوریا در برابر شرایط نامساعد محیطی، گاهی اوقات اشتباهات افراد در پروسه نگهداری، منجر به ایجاد برخی از بیماری‌های گیاهی خواهد شد.
رایج‌ترین آسیب‌های گیاه شمشیری عبارتند از:
☠️ لوله شدن برگ‌ها
گل سانسوریا همزمان با کاهش دمای محیط حالت جمع شدگی به خود می‌گیرد و برگ‌های خود را به شکل لوله‌ای در می‌آورد. برای رفع این مشکل پیشنهاد می‌شود تا گلدان خود را به مدت چند ساعت در پشت پنجره قرار دهید تا با دریافت گرمای غیرمستقیم خورشید به حالت اولیه باز گردد.
☠️ زرد شدن برگ‌ها
زرد شدن برگ‌های گیاه زبان مادرشوهر در واقع چراغ هشدار دهندۀ آبیاری زیاد است! بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق آبیاری را طبق اصول انجام دهید و شرایط غرقابی برای گیاه ایجاد نکنید.
کلام پایانی
گیاهان زینتی مایۀ آرامش و خلق زیبایی هستند و در این دنیای ماشینی به نحوی معنای سرزندگی را به ما یادآوری می‌کنند. از این رو ما اعضای تیم ایده سبز تصمیم گرفتیم تا به سراغ یکی از پایدارترین گیاهان زینتی برویم و شما را با گیاه سانسوریا به عنوان یک نماد طبیعی همیشه جاودان، بیش از پیش آشنا سازیم.