درختان سرمایه‌های ارزشمندی هستند که بی هیچ چشم‌داشتی تمامی فواید خود را در اختیار ما قرار می‌دهند و به نوعی زندگی را برایمان زیباتر و آسان‌تر می‌کنند. از این رو حفاظت از این هدیه‌های طبیعت حداقل کاریست که می‌توانیم در قبالشان انجام دهیم.
در پروسۀ حفاظت از درختان در محوطه سازی باید به این نکته توجه داشته باشید که فصل زمستان یک زمان چالش برانگیز برای تمامی گیاهان است و از آنجایی که درختان در این فصل به خواب زمستانی می‌روند و فعالیت چندانی ندارند، بیش از هر زمان دیگری مستعد آسیب خواهند بود. بنابراین باید در این فصل درختان تحت مراقبت‌های نسبتاً ویژه‌ای قرار بگیرند تا مجدداً در فصل بهار با سلامتی و شادابی از خواب برخیزند.
پیش‌تر در مقاله‌ای جداگانه به نکاتی برای نگهداری از درختان در فصل پاییز اشاره کردیم.🍃ایده سبز در این مقاله قصد دارد تا به بررسی روش‌های کاربردی در زمینه محافظت از درختان در فصل زمستان بپردازد. چنانچه مایلید تا از کارخانه‌های اکسیژن‌ساز طبیعی خود در سردترین فصل سال مراقبت کنید، پیشنهاد می‌کنیم در این مقاله با ما همراه باشید.
سه عامل اصلی نابودی درختان در فصل زمستان
پیش از آنکه به بررسی راهکارهای محافظت از درختان در فصل زمستان بپردازیم، ابتدا لازم است تا با عاملین مخفی نابودی درختان در این فصل آشنا شویم.
💀 بقایای گیاهان
یکی از اصلی‌ترین عامل نابودی گیاهان در فصول سرد سال بقایای گیاهی هستند. بسیاری از افراد گمان می‌کنند که نگه داشتن بقایای گیاهی در سطح باغ و در کنار درختان، باعث گرم‌تر شدن خاک می‌شود اما در اصل با اینکار منبعی از انواع قارچ‌ها و باکتری‌های خطرناک نسیب درختان می‌شود!
بنابراین قبل از شروع زمستان حتماً بقایای گیاهی (برگ‌های خشک و میوه‌های ریخته شده بر زمین) را جمع آوری کنید و اطراف ریشه را تمیز نگه دارید.
💀 هرس غیر اصولی
بنابر نظر کارشناسان کشاورزی، هرس کردن درختان در فصل زمستان سبب افزایش شاخ و برگ‌ها و بزرگ‌تر شدن محصولات (در درختان میوه‌دار) در فصل تابستان می‌شود. اما نکته‌ای که در این مورد معمولاً نادیده گرفته می‌شود، توجه و تأکید بر هرس اصولی درختان است. چرا که هرس غیر اصولی نه تنها امتیازات بالا را با خود به همراه ندارد، بلکه ممکن است درخت شما را کاملاً بخشکاند!
بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای هرس کردن درختان در فصل زمستان حتماً از باغبان‌های باتجربه کمک بگیرید.
💀 نادیده گرفتن علف‌های هرز
علف‌های هرز گرمای خاک را به خود جذب می‌کنند و بدین ترتیب باعث سرد شدن لایه‌های زیرین خاک در سرمای زمستان می‌شوند. همچنین از جهت دیگر، حضور علف‌های هرز همچون مانعی در مقابل جذب گرمای خورشید توسط خاک عمل می‌کند و باعث می‌شود که خاک سرد باقی بماند.
بنابراین برای جلوگیری از این اتفاقات حتماً پیش از فرا رسیدن زمستان علف‌های هرز را از بین ببرید.
روش‌های محافظت از درختان در فصل زمستان
به منظور محافظت از درختان در فصل زمستان روش‌های متنوع و کارایی وجود دارد که برخی از آن‌ها از قدیم الایام تا به امروز نسل به نسل گذشته و در نهایت به دست ما رسیده‌اند. در ادامه قصد داریم با مؤثرترینِ این روش‌ها آشنا شویم تا بتوانیم درختان خود را در برابر یخ زدگی محافظت کنیم.
1. آبیاری درختان در زمستان
یکی از قدیمی‌ترین روش‌های مراقبت از درختان، انجام آبیاری زمستانی است. در این روش در سردترین روزهای زمستان که احتمال یخبندان زیاد است، درختان آبیاری می‌شوند. شاید در نگاه اول این روش کمی بی‌رحمانه به نظر برسد اما بدون اغراق می‌توان گفت فوایدی که در این ترفند مراقبتی نهفته است در هیچ روش دیگری یافت نمی‌شود.
با یخ زدن آب در خاک بستر درختان نه تنها لاروها و آفت‌های نهفته در خاک (خصوصاً کرم‌های ریشه) از بین می‌روند، بلکه دمای لایه‌های زیرین خاک نیز در زیر این لایه‌های یخ حفظ می‌شود و بدین ترتیب ریشه درختان دچار یخ زدگی و آسیب نمی‌شود.
همچنین این نکته را فراموش نکنید که خاک‌های مرطوب بیش از خاک‌های خشک انرژی و گرمای آفتاب را به خود جذب می‌کنند و به همین دلیل است که یک خاک یخ زده می‌تواند بسیار گرم‌تر از خاک‌های خشک باشد.
2. پوشاندن درختان در زمستان
همانطور که لباس بدن ما را در برابر سرما محافظت می‌کند، پوشاندن درختان نیز به گرم‌تر ماندن آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در فصل زمستان حتماً پوششی از جنس پارچه یا برزنت‌های ضخیم را به دور درخت مدنظرتان بپیچید.
❗توجه: بسیاری از افراد برای پوشاندن درختان از پلاستیک‌های ضخیم استفاده می‌کنند اما باید بگوییم که این عمل خود باعث پوسیدگی و مرگ درختان خواهد شد. بنابراین توجه داشته باشید که به هیچ عنوان از پوشش‌های پلاستیکی به منظور گرم نگه‌داشتن درختان استفاده نکنید.
3. رنگ کردن تنه درختان
رنگ آمیزی تنه درختان، یکی دیگر از روش‌های محافظت از درختان در فصل زمستان است. در حقیقت این روش به نوعی همانند روش پوشاندن درختان عمل می‌کند با این تفاوت که در این راهکار علاوه بر گرم‌تر نگه داشتن درختان، بواسطۀ خاصیت شیمیایی رنگ‌ها شمار زیادی از آفت‌ها (باکتری‌ها و قارچ‌ها) نیز کشته می‌شوند.
برای رنگ کردن تنه درختان از رنگ‌های مخصوص تنه استفاده می‌شود و برای اثرگذاری بهتر، تقریباً تنۀ درختان از 3 سانتی‌متری زیر خاک تا ارتفاع 60 الی 70 سانتی‌متری رنگ‌آمیزی می‌شود.
همچنین برای اثرگذاری بیشتر پیشنهاد می‌شود تا رنگ را با ترکیبات ضد قارچی از قبیل "بردوفیکس" ترکیب کنید تا با یک تیر دو نشان بزنید و بدین ترتیب سد حفاظتی قوی‌تری را برای درختان ایجاد کنید.
مزایای رنگ آمیزی درختان در فصل زمستان:
☑️ ممانعت از سرمازدگی و آفتاب سوختگی
☑️ از بین بردن قارچ‌ها
☑️ کمک به درمان بیماری شانکر درختان (بواسطه از بین بردن باکتری‌ها)
☑️ ایجاد یک لایۀ محافظ در برابر سرما
☑️ ارزان قیمت بودن
معایب رنگ آمیزی درختان در فصل زمستان:
اگر درختان شما دارای محصولات هستند باید زیر نظر افراد متخصص رنگ آمیزی آن‌ها را انجام دهید زیرا در برخی موارد رنگ‌های استفاده شده می‌توانند بر محصولات اثر بگذارند و ممکن است آسیب‌زا باشند.
4. شخم زدن خاک
این روش به ظاهر ساده یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال اصولی‌ترین ترفندهای مراقبت از درختان است. شخم زدن خاک (خصوصاً خاک اطراف ریشه درختان) سبب می‌شود تا آفاتی که در خاک‌های عمقی هستند به سطح بیایند و در سرمای زمستان کشته شوند.
از جهت دیگر زیر و رو شدن خاک در فرآیند شخم زدن، باعث می‌شود تا منافذ خاک باز شود و زهکشی خاک بهبود پیدا کند. این عملکرد به نوعی سبب می‌شود تا روش آبیاری درختان در زمستان نیز با موفقیت صورت بگیرد و سطح خاک بستر درختان به طور کامل یخ بزند.
5. گرم کردن درختان
برای مراقبت از درختان در برابر سرمای سوزناک فصل زمستان می‌توانید از بخاری‌های باغی استفاده کنید. اما همانطور که احتمالاً حدس می‌زنید این روش بسیار هزینه‌بر است و خرج زیادی روی دستتان می‌گذارد. (بسیاری از باغبانان برای کاهش هزینه‌های این روش به سراغ آتش زدن لاستیک‌های فرسوده می‌روند اما باید بدانید که این ایده بسیار خطرناک و آسیب‌زاست و آلودگی‌های بسیار زیادی را ایجاد می‌کند.)
6. آب‌پاشی درختان در زمستان
از این روش برای جلوگیری از سرمازدگی و آسیب دیدن جوانه‌ها و شاخ و برگ درختان استفاده می‌شود. بدین منظور کافیست تا درختان را با شلنگ آب‌پاشی کنید و اجازه دهید که قطرات آب به یخ تبدیل شوند. یخ موجود بر روی جوانه‌ها و ساقه‌ها همانند یک غلاف عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد دمای این قسمت‌ها از حد خود پایین‌تر رود و بدین ترتیب سبب گرم ماندن قسمت‌های داخلی گیاه می‌شود.
چطور درخت آسیب دیده در اثر سرما را شناسایی کنیم؟
متاسفانه تشخیص درختان آسیب دیده در فصل زمستان کمی دشوار است زیرا در نگاه اول درختان کاملاً سالم بنظر می‌رسند و هیچ آسیب نمایانی وجود ندارد اما با گرم‌تر شدن هوا در فصل بهار و همزمان با بیدار شدن درختان، کم کم آسیب‌ها نمایان خواهند شد.
علائم آسیب دیدگی درختان در برابر سرما شامل موارد زیر است:
▪️ ترک برداشتن پوست تنۀ درختان
▪️ قهوه‌ای شدن برگ‌ها
▪️ آفتاب سوختگی
▪️ جوانه‌های مرده
کلام پایانی
فصل زمستان با تمام زیبایی‌هایی که دارد یک تهدید جدی و خطرناک برای گیاهان و درختان به حساب می‌آید و از آنجایی که گاهاً منجر به آسیب‌های جبران ناپذیری از قبیل مرگ درختان و برخی از گونه‌های گیاهی می‌شود، به یک رسیدگی اساسی احتیاج دارد.
از این رو ما اعضای مجموعه ایده سبز تصمیم گرفتیم تا با ارائه یک مقاله کاربردی شما عزیزان را با روش‌های محافظت از درختان در فصل زمستان بیش از پیش آشنا سازیم و بدین ترتیب سهمی هرچند جزئی در حفاظت از فضای سبز و درختان شهرمان داشته باشیم. در صورت نیاز به خدمات نگهداری فضای سبز با ما تماس 📞 بگیرید.