10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ
در این مطلب یک سفر کوتاه خواهیم داشت و با 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ آشنا میشویم. این افراد از جملهی تأثیرگذارترین معماران منظر یا همان طراح فضای سبز هستند که جهان به چشم خود دیده. سعی میکنیم شاهکارهای بهجامانده از این نوابغ را بررسی کنیم و با خودشان هم کمی آشنا شویم. تا انتها با ما همراه باشید.
جای خوشحالی است که امروز طراحی فضای سبز به عنوان یک علم و تخصص در دانشگاهها تدریس میشود. شاید درباره رشته مهندسی فضای سبز در کشور خودمان شنیده باشید یا حتی تحصیلکرده این رشته باشید. اما همیشه اینگونه نبوده! درگذشته تنها در کشورهای ثروتمند به مسائل رفاهی مثل فضای سبز توجه میشد. اما امروز اهمیت فضای سبز بهاندازهای برای ما روشن شده که حتی در فقیرترین کشورها هم در دستور کار شهرداریها قرار میگیرد.
درگذشته که دانشگاهی وجود نداشت همهچیز تجربی آموخته میشد. بااینحال گاهی با شاهکارهای معماری روبهرو میشویم که تنها میتواند توسط یک مهندس نابغه طراحی شده باشد. بناهای زیادی ازایندست باقیمانده اما بحث ما در این مطلب به معماری فضای سبز محدود میشود. سعی میکنیم به ترتیب زمانی جلو برویم و با 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ آشنا شویم. اگر موافق هستید شروع کنیم.
- آندره لو نوتره (1700-1613)
اولین اسم در این لیست، آندره لو نوتره یا Andre Le Notre چه کسی است؟ پدربزرگ او در باغهای دربار فرانسه باغبان بوده. پدر او هم همینطور. و چه کسی تعجب میکند از اینکه این شغل خانوادگی را آندره جوان ادامه داده باشد!؟
توانایی و خلاقیت آندره در کار با گیاهان و طراحی فضای سبز به حدی بود که او را در بین 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ جای دهد. مهارت او توجه لویی چهاردهم را جلب کرد. پسازآن او را بهعنوان رئیس باغبانان شاهنشاهی و مسئول بازسازی باغهای ورسای منصوب کردند. او آثار ماندگاری در کشورهای دیگر هم بهجای گذاشت و در بسیاری پروژههای فضای سبز بینالمللی مشارکت کرد.
معروفترین آثار او در طراحی فضای سبز باغ Vaux-le-Vicomte و باغ Versailles هستند. سبکی را که لو نوتره پایهگذاری کرد در جهان با نام باغهای فرانسوی (jardin à la française) میشناسند. خیابان شانزه لیزه فرانسه و میدان گرینویچ لندن هنوز هم نشانی از هنر آندره لو نوتره در خود دارند.
- لانسلوت براون (1783-1716)
نفر دوم لیست ما کسی نیست جز لانسلوت یا لانکلوت براون افسانهای (Lancelot "Capability" Brown). لانسلوت طراح فضای سبز انگلیسی است که عنوان آخرین هنرمند بزرگ قرن هجده و بزرگترین باغبان انگلستان را دارد. براون بیش از 170 پارک خصوصی و عمومی در کارنامه خود دارد که بسیاری از آنها هنوز هم باقیست. در انگلستان او را به نام Capability”" میشناسند. او جمله معروفی داشت که به مشتریان خود میگفت: "داراییهای شما همیشه قابلیت بهتر شدن دارند!"
سبک لانسلوت در طراحی منظر منتقدان زیادی داشت. او سبک طبیعتگرایانه را در پیشگرفته بود. او از بافت گیاهان بهصورت طبیعی استفاده میکند و از دستکاریهای غیرضروری در پروژههای خود اجتناب مینمود. او اعتقاد داشت طبیعت کار خودش را بلد است. باوجود مخالفت دیگر طراحان فضای سبز همدوره او، لانسلوت همچنان بکار خود ادامه داد.
- پیتر جوزف لینه (1866-1789)
نام پیتر جوزف لینه (éPeter Joseph Lenn) هنوز هم در بین طراحان فضای سبز آلمانی حرف اول را میزند. پیتر، باغبان زادهای بود که زیر نظر بهترینهای عصر خود آموزش دید. او درنهایت توانست به مقام مدیرکل کاخها و پارکهای سلطنتی پروس در پوتسدام و برلین برسد.
از یادگاریهای لینه میتوان به نخستین پارک عمومی آلمان، پارک Klosterberge در ماگدبورگ اشاره کرد. دانش گیاهشناسی و خلاقیت او در بهکارگیری المانهای فضای سبز تحسینبرانگیز است. سبک نئوکلاسیک او هنوز هم الهامبخش بسیاری از طراحان فضای سبز در آلمان و جهان است.
- فردریک لا اولمستد (1903-1822)
اگر دستی در طراحی فضای سبز داشته باید، نام فردریک لا اولمستد شمارا به یاد پارک مرکزی نیویورک میاندازد. اما فردریک لا اولمستد (Frederick Law Olmsted) که بود؟
فردریک روزنامهنگار، منتقد اجتماعی، فعال محیطزیست و طراح فضای سبز آمریکایی است. شاید علاقه زیاد او به طبیعت زمینهساز ورود او به معماری منظر بوده باشد. بااینهمه، آثار او هنوز هم در مرکز نیویورک؛ پردیسهای دانشگاهی در محوطه کنگره آمریکا و پارک مونت رویال کانادا پابرجا هستند.
یک خانم در میانه قرن 19 و 20 میلادی در لیست 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ! دلیل اصلی شهرت خانم گرترود جیکل (Gertrude Jekyll) انتشار مقالات و کتابهای متعدد در زمینهی طراحی فضای سبز است. او بیش از هزار مقاله در مجلات تخصصی همچون کانتری لایف و گاردن منتشر کرده. البته توانایی و هنر خانم جیکل تنها محدود به مکتوب کردن دانش معماری سبز نبوده.
تخمین زده میشود بیش از 400 باغ در انگلستان، کشورهای اروپایی و حتی آمریکا توسط خانم جیکل طراحی شده باشد. او به دلیل تلاشهایش در زمینه محیطزیست، موفق به کسب نشان افتخار ویکتوریا شده است.
جفری ژلیکو یا جلیکو (Sir Geoffrey Allan Jellicoe) نویسنده، معمار، شهر ساز و طراح فضای سبز انگلیسی بود. آثار باقیمانده از او شامل کتابها و طراحی فضاهای سبز شهری، باعث میشود او را شایسته قرار گرفتن در لیست 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ بدانیم. بهراستی هم که این جایگاه برازنده اوست.
جلیکو در سال 1948 سازمان بینالمللی طراحان فضای سبز (IFLA) را بنیان گذاشت. همچنین او طراح آثاری مانند محوطه یادبود جان اف-کندی بوده است.
- توماس دولیور چرچ (1978-1902)
توماس چرچ بدون تردید از مبتکران و پیشگامان سبک مدرن در طراحی فضای سبز و طراحی منظر بوده است. مگر میشود چنین معمار خلاقی در لیست 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ قرار نگیرد!؟
چرچ به چشماندازهای محلی اهمیت ویژهای میداد. یکی از جذابترین آثار او، محوطه سازی باغ خانهاش در کالیفرنیا است. دیگر آثار مشهور او، طراحی فضای سبز دانشگاه محل تحصیلش (دانشگاه برکلی)، دانشگاه سانتاکروز، محوطه سفارت آمریکا در هاوانا و کوبا هستند. از آثار مکتوب نیز میتوانیم به کتاب "باغچه برای همه" اشارهکنیم که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
رنه پشر (reé Pechèren) از طراحان فضای سبز مشهور بلژیکی است. او در کارنامه خود بیش از 900 مورد طراحی باغ و فضای سبز عمومی و خصوصی را دارد. آثار او را در کشورهای هلند، بلژیک، فرانسه و آلمان میتوان یافت.
شهرت اصلی او در سال 1958 رخ داد که محوطهسازی نمایشگاه بینالمللی به او سپرده شد. فلسفه او در طراحی منظر، طراحی فضایی بود که بتواند زندگی را لذتبخشتر کند و در این زمینه موفق هم بود. آثار مکتوب زیادی هم از او بهجامانده. در طراحیهای او از گیاهان و عناصر معماری با در نظر گرفتن سایهها، نور خورشید و رنگها استفادهشده است.
- روبرتو بورل مارکس (1994-1909)
نهمین نام در لیست 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ به روبرتو بورل مارکس (Roberto Burle Marx) تعلق میگیرد. مارکس نقاش، موسیقیدان، بومشناس و طبیعت شناس بود. اما بیش از همه او را بهعنوان یک نابغه و طراح فضای سبز میشناسند. مارکس در برزیل متولدشده بود. او که مشتاق گیاهشناسی بود به مطالعه گیاهان جنگلهای گرمسیری برزیل و دیگر گونهها روی آورد.
مارکس را در برزیل بهعنوان گسترشدهنده سبک مدرن در طراحی فضای سبز و معماری منظر میشناسند. از آثار او میتوان به منطقه گردشگری کوپاکابانا، پارک فلامینگو در ریو دوژانیرو و پارک سیتی سنتر کوالالامپور اشاره کرد.
- مایکل کاراژود (2014-1937)
و اما رسیدیم به آخرین نام در لیست 10 تا از بهترین طراحان فضای سبز تاریخ. مایکل کاراژود (Michel Corajoud) نویسنده و طراح فضای سبز فرانسوی است. او نقش مهمی در گسترش طراحی فضای سبز مدرن در فرانسه دارد و در سال 1992 جایزه بزرگ معماری منظر و در سال 2003 جایزه بزرگ شهرسازی فرانسه را دریافت کرده است.
کاراژود به شکلگیری تکنیک و روش جدیدی از طراحی منظر، بهویژه در مناطق شهری کمک کرد. او معتقد بود که مجری فضای سبز شهری باید هماهنگی طرح خود با معماری اطراف آن را نیز در نظر بگیرد. او مدعی بود موفقیت پروژههایش را باید با میزان استقبال عمومی مردم اندازه گرفت. این طرز تفکر درنهایت چندین جایزه را برای او به ارمغان آورد.
سخن پایانی
از همراهی و توجه شما تا اینجا سپاسگزار هستیم. اگر نظر یا سؤالی درباره این مطلب و دانش طراحی فضای سبز عمومی دارید، خوشحال میشویم با ما در مجموعه ایده سبز درمیان بگذارید.